چکیده: انرژی زمین گرمایی یکی از انواع منابع انرژی های تجدیدپذیر است، که به طرق مختلف برای تولید برق و سیستم های گرمایشی محلی به کار برده می شود و در سال های اخیر در کشورهای صنعتی دنیا مورد استفاده قرار گرفته است. ارزیابی یک سیستم زمین‌گرمایی، در طول مراحل اولیه اکتشاف بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات سنجش ازدور، زمین‌شناسی، ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی است. استان های اردبیل و آذربایجان شرقی، به دلیل قرارگیری در زون های ساختاری مختلف و تکتونیک فعال آن ها می توانند دارای مناطق با پتانسیل بالای انرژی زمین گرمایی باشند. در این پژوهش، با استفاده از داده های ژئوفیزیکی گرانی سنجی و مغناطیس سنجی هوابرد، به بررسی نشانه های وجود بی هنجاری های منابع زمین گرمایی در منطقه سبلان تا سراب استان اردبیل و آذربایجان شرقی پرداخته شد و لایه‌های اکتشافی شامل زمین‌شناسی، دگرسانی‌ها، گسل‌ها، مغناطیس هوایی و گرانی سنجی، موقعیت چشمه های آبگرم و معادن برای به‌دست آوردن نقشه پتانسیل مطلوب، به طور همزمان استفاده شده اند. در این تحقیق از روش‌های جدید پردازش تصویر سنجنده های فضایی نیز به‌منظور اکتشاف مناطق پتانسیل‌دار زمین‌گرمایی استفاده شده است. با استفاده از بررسی های سنجش‌ازدور، بی هنجاری های حرارتی منطقه شناسایی شده اند. دمای سطح زمین با استفاده از بررسی های سنجش ازدور و روش های الگوریتم پنجره مجزا تعمیم یافته، نرمال سازی گسیلندگی و روش تخمین دمای سطح زمین سنجنده یETM+ و سنجنده ی ASTER جهت شناسایی بی هنجاری های حرارتی منطقه و تخمین اینرسی حرارتی ظاهری که در ارتباط با منابع ژئوترمال سطحی بوده، محاسبه شد و لایه ‌اکتشافی دیگر شامل دگرسانی‌های آرژیلیکی، سیلیسی، پروپلیتیکی و اکسیدآهن بوده که با استفاده از تکنیک‌های پردازش داده‌های فضایی، ماهواره‌های ترا و لندست شامل روش‌های ترکیب رنگی کاذب، نسبت گیری باندی، کمترین مربعات رگرسیون ‌شده، تجزیه مؤلفه‌های اصلی و نقشه برداری زاویه طیفی حاصل شده ‌است. گسل‌ها و شکستگی‌های منطقه شامل گسل‌های موجود در نقشه‌های زمین‌شناسی محدوده مورد مطالعه و خطواره‌های حاصل از پردازش‌های داده‌های ماهواره‌ای و ژئوفیزیکی به‌ عنوان یک لایه اکتشافی دیگر تحت عنوان لایه گسل‌ها و شکستگی‌ها ساخته ‌شده و به نقشه در آمده است. نتایج سنجش ازدور در تمام سنجنده های مورد استفاده نشان داد یک بی هنجاری حرارتی در بخش جنوب شرقی منطقه (سبلان) و یک بی هنجاری حرارتی دیگر در محدوده شمال غربی سبلان دره موئیل وجود دارد. در روش مغناطیسی بعد از حذف اثر دوقطبی میدان مغناطیسی به RTP (فیلتر برگردان به قطب) تبدیل ‌شده و بعد از اعمال تصحیحات با نتایج سنجش‌ازدور سنجنده های استر ASTER و لندست ETM+ از داده های مغناطیسی به‌منظور تعیین توده های نفوذی و ردیابی گسل ها استفاده شد. پردازش داده های مغناطیسی هوابرد، بی هنجاری هایی را در محدوده مورد مطالعه نشان داد که با توجه به ارتباط چشمه های آبگرم و توده های نفوذی، این بی‌هنجاری‌ها می‌توانند در ارتباط با بی هنجاری های حرارتی آشکارشده از روش دورسنجی و توده های نفوذی باشند. در این بررسی ها شماره بی هنجاری های A (مشکین شهر) و بی هنجاری B شمال سراب قرار دارد و با استفاده از مغناطیس سنجی هوابرد بی هنجاری های شماره A (شرق سبلان) و بی-هنجاری شماره B (مشکین شهر) قرار دارد که بی هنجاری های مشترک در هر زمینه به تبع از اهمیت بیشتری برخوردار است. به همین ترتیب داده های گرانی سنجی نیز مانند داده های مغناطیس هوایی پردازش شده است. با توجه به نقش مؤثر و با اهیمت گسل ها و شکستگی های محدوده مورد مطالعه، در تعیین موقعیت چشمه-های آبگرم و ذخایر زمین گرمایی، برای آشکارسازی گسل های پنهان در هر دو روش گرانی سنجی و مغناطیس-سنجی، نقشه های زاویه تیلت، گرادیان افقی THDR)) و سیگنال تحلیلی تهیه شد. نتایج نشان داد که پس از پردازش های هر دو روش، بی هنجاری های شماره A و B به ترتیب مشکین شهر و شمال سراب می توانند نقاط مستعد انرژی زمین گرمایی باشند. برتری این روش پتانسیل‌سنجی نسبت به سایر روش‌ها، استفاده همزمان از چند داده و به حداقل رساندن میزان خطاست.