پایان نامه > کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی شاهرود > مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک > مقطع دکتری > سال 1397
پدیدآورندگان:
رضا قاسمی [پدیدآور اصلی]، بهزاد تخم چی[استاد راهنما]
چکیده: هدف اصلی این تحقیق معرفی یک رویکرد تصمیم گیری چند منظوره مبتنی بر سامانه اطلاعات مکانی
(GIS) جهت انتخاب محیط های مطلوب برای ذخایر ماسیوسولفاید است. افزایش در صحت خروجی نقشههای نواحی امیدبخش اکتشافی و همچنین کاهش مساحت فضای جستجو در اکتشاف، از اهداف اصلی پیجویی مواد معدنی است. انتخاب صحیح روش تلفیق دادههای اطلاعاتی که با ماهیت دادههای مورد استفاده بیشترین تطابق را داشته باشد، اولین قدم در این راه است. با توجه به اینکه دادههای اکتشافی عموماً به صورت دوطرفه به یکدیگر وابسته اند و با توجه به شرط ارتباط یک طرفه در دادههای مورد ارزیابی در روش تحلیل سلسه مراتبی، در این رساله از روش تحلیل شبکهای استفاده شد که می تواند ارتباط دوطرفه بین معیارها و زیرمعیارها را مدل کند. همچنین از روش شباهت به گزینه ایدهآل (TOPSIS) جهت انتقال نتایج به فاصله اعداد صفر و یک و اولویت بندی گزینهها در GIS استفاده شد. در ادامه از روش ترکیب اطلاعات عملگر میانگین وزنی مرتبه یافته راهنمایی شده توسط دانش کارشناسی، که در آن اوزان مستقل از معیارها هستند، استفاده شده و نتایج با روش های دیگر مقایسه شد. در پایان به وسیله روش ترکیب اطلاعات دمپستر شیفر تصحیح شده با دانش، مساحت محدوده های پیشنهادی دیگر روش ها محدود شده و مدل سازی عدم قطعیت در محدوده مورد مطالعه انجام شد.
در این تحقیق، از دادههای اکتشافی مربوط به منطقه بوانات در استان فارس جهت تهیه نقشه نواحی امیدبخش اکتشافی ذخایر ماسیوسولفاید استفاده شد. دادههای مورد استفاده شامل: دادههای زمینشناسی، دورسنجی، رسوبات آبراههای و ژئوفیزیکی است. در عمل تلاش شده است که به صورتیکه در مقایسه با روشهای مرسوم دیگر، بالاترین میزان صحت نتایج با کمترین میزان مساحت جستجوی پیشنهادی محقق گردد تا کمترین میزان از دست دادن اندیسها و معادن در نتایج محقق گردد.
نتایج تحقیق نشان میدهد که با توجه به اندیسها و معادن شناخته شده و همچنین اعتبارسنجی حاصل از بازدیدهای صحرایی، محدودههای پیشنهادی توسط روش تحلیل شبکهای در مقایسه با روش تحلیل سلسله مراتبی که فقط برای مقایسه و اثبات بهبود در نتایج آورده شده و هر دو روش دانش محور هستند و بهوسیله روش شباهت به گزینه ایدهآل تقویت شده اند، دارای صحت بیشتر و همچنین مساحت کمتری هست. مساحت محدودههای پیشنهادی در روش های تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل شبکه ای به ترتیب 1138.4 و 952.6 کیلومتر مربع بوده اند، که کاهش 17درصدی در مساحت و البته با توجه به اعتبارسنجی صورت گرفته، افزایش بیش از 6 درصدی در صحت، حاصل عملکرد تحلیل شبکه ای بود. شاخص منحنی مشخصه عملکرد سیستم (ROC) در تحلیل سلسله مراتبی برابر 0.7609 بوده که در تحلیل شبکهای به 0.8275 بهبود یافته است.
با استفاده از رویکرد تحلیل سلسله مراتبی- عملگر میانگین وزنی مرتبه یافته، در مقایسه با روش عملگر میانگین وزنی مرتبه یافته، 9٪ از مساحت منطقه جستجو کاهش داده شد. این رویکرد همچنین دقت نتایج را 9 درصد افزایش داد. در مقایسه با سایر روشهای دانش محور مانند روش تحلیل سلسله مراتبی، رویکرد ترکیبی تحلیل سلسله مراتبی- عملگر میانگین وزنی مرتبه یافته، مساحت منطقه جستجو را 1٪ کاهش داد و دقت نتایج را 14٪ افزایش داد. با استفاده از تغییر متغیرهای زبانی فازی بر اساس مدل مفهومی ماسیوسولفاید، یعنی انتخاب α متناسب با مدل مفهومی، این رویکرد تمام معادن کشف شده را با دقت 100٪ درست پیشبینی کرد و منطقه پیشنهاد شده در مقایسه با روش تحلیل سلسله مراتبی به نصف (851.6 کیلومتر مربع) کاهش یافت.
با استفاده از رویکرد داده محور تصحیح شده با دانش کارشناسی دمپستر- شیفر (توابع برآورد)، عدم قطعیت در محدوده مطالعاتی با توجه به داده ها در هر پیکسل نقشه محاسبه شد. محدوده پیشنهادی توسط این رویکرد 206 کیلومتر مربع است که به مقدار زیادی وسعت محدوده پیشنهادی کاهش داده شد. دقت طبقه بندی این رویکرد برابر با 89% بوده است که با توجه به استفاده از عملگر بدبینانه And در مرحله تلفیق نهایی، بسیار قابل اعتماد است. این میزان با استفاده از عملگر Or به دقت 95.46% میرسد. با توجه به نتایج حاصل از این رویکرد، اگر منحنی مشخصه عملکرد سیستم ترسیم گردد، مساحت زیر منحنی برابر عدد 0.7629 خواهد بود که این مقدار با توجه به اینکه با داده های آزمایشی کنترل شده و نه داده های آموزشی، صحت قابل توجهی را نشان می دهد.
کلید واژه ها (نمایه ها):
#تصمیم گیری چندمعیاره #تحلیل شبکهای #میانگین وزنی مرتبه یافته راهنمایی شده توسط دانش کارشناسی #دمپستر- شیفر داده محور تصحیح شده با دانش #مقدار عضویت فازی دانلود نسخه تمام متن (رایگان)
محل نگهداری: کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی شاهرودیادداشت: حقوق مادی و معنوی متعلق به دانشگاه صنعتی شاهرود می باشد.
تعداد بازدید کننده: