چکیده: تغییرات ایجاد شده در خواص سیگنال لرزه ای که وابسته به مقدار تولید نفت و سیال جانشین شده در مخزن می باشد، می تواند امکان مجدد برداشت لرزه ای از میادین نفتی را فراهم کند. در مطالعه حاضر هدف اصلی این است که با بررسی روابط مختلف فیزیک سنگ، مدل مناسب برای مخزن ماسه سنگی یکی از میادین نفتی خلیج فارس انتخاب شود و سپس به کمک آن، اثرات جانشینی سیال بر روی سرعت موج تراکمی، سرعت موج برشی و چگالی محاسبه شده و در مرحله بعد تغییرات ایجاد شده بر خواص سیگنال لرزه ای با استفاده از مدلسازی پیشرو لرزه ای بررسی شود. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، دو مدل فیزیک سنگ گسمن و مدل میانگین بهبودیافته حدهای بالا و پایین هشین-اشتریکمن، به عنوان مدل های فیزیک سنگ مناسب برای محاسبه مدول حجمی خشک سنگ انتخاب شدند. نتایج حاصل از جانشینی سیال در دو سناریوی مختلف، درصد تغییرات سرعت موج تراکمی در مدل گسمن با اشباع شدگی همگن را در هر دو سناریو در چاه W_1 و W_2، بیش از 10 درصد و برای اشباع-شدگی ناهمگن کمتر از یک درصد نشان می دهد. مقادیر ضرایب تعیین (R^2) بین سرعت موج تراکمی محاسبه شده بر اساس مدل گسمن و مدل میانگین بهبودیافته حدهای بالا و پایین هشین-اشتریکمن با استفاده از تئوری هرتز-میندلین، در دو چاه W_1 و W_2 به ترتیب برابر با 0/825 و 0/696 به دست آمده است. همچنین مقادیر میانگین مربعات خطا (MSE) در این دو چاه نیز به ترتیب برابر با 0/089 و 0/113 است. بنابراین مدل میانگین بهبودیافته حدهای بالا و پایین هشین-اشتریکمن با استفاده از تئوری هرتز-میندلین، مدل مناسبی برای این مخزن تشخیص داده شد. با توجه به سناریوهای درنظر گرفته شده برای جانشینی سیال و نتایج حاصل از مدل سازی پیشرو لرزه ای می توان به این نتیجه رسید زمانی که میزان تولید نفت از مخزن حداقل به 15 درصد ذخیره برجای آن می رسد و در صورتی که حداقل 10 درصد گاز جانشین نفت شود، دامنه سیگنال لرزه ای در بالای مخزن به دلیل کاهش سرعت موج تراکمی افزایش یافته و می توان مجدداً از میدان مورد نظر برداشت لرزه ای انجام داد. البته این امکان در صورتی فراهم خواهد شد که توزیع سیال در مخزن بصورت همگن باشد. در غیر این صورت اگر اشباع شدگی مخزن از نوع ناهمگن باشد، به ازای تولید بیشتری از مخزن امکان مجدد برداشت لرزه ای از میدان فراهم خواهد شد. نتایج حاصل از نشانگرهای لرزه ای برای شناسایی جانشینی سیال نشان می دهد که از بین نشانگرهای پوش دامنه، مشتق اول زمانی پوش دامنه، مشتق دوم زمانی پوش دامنه، لحظه ای تربیعی و نرمی، دو نشانگر پوش دامنه لرزه ای و نرمی تغییرات حاصل از جانشینی سیال را بهتر نشان می دهند.