چکیده: در مطالعه مخازن هیدروکربوری، آگاهی از خصوصیات پتروفیزیکی آنها، در درجه اول اهمیت قرار دارد. یکی از خصوصیات مهم پتروفیزیکی هر مخزن، تخلخل آن است. اطلاع از نحوه گسترش افق‌های متخلخل، می‌تواند به یافتن محل‌های مناسب جهت حفاری چاه‌های تولیدی کمک کرده و خطر احتمال حفاری چاه خشک را کاهش دهد. یکی از روش‌های دستیابی به توزیع این خواص پتروفیزیکی (از جمله تخلخل)، حفاری چاه و کسب اطلاعات حاصل از این حفاری است. محدود بودن اطلاعات چاه به نقطه حفاری شده و نیز پر هزینه بودن حفاری چاه‌های متعدد، ضرورت استفاده از روش‌های دیگر را ایجاب می‌کند. توصیف دقیق کمّی از خصوصیات و ساختار مخزن نیاز به ترکیب داده‌های مختلف چاه‌نگاری و مغزه و لرزه‌ای و دیگر اطلاعات زمین‌شناسی دارد. مهمترین عامل در توصیف مخزن، ترکیب تمام این داده‌ها و بدست آوردن یک مدل با کیفیت و تفکیک‌پذیری بالا است. نمودارهای چاه دارای قدرت تفکیک عمقی مناسبی هستند ولی در اغلب موارد از توزیع مکانی خوبی در میدان برخوردار نمی‌باشند. در مقابل داده‌های لرزه‌نگاری در محدوده مخزن دارای گسترش جانبی منظم و گسترده‌ای می‌‌باشند ولی از قدرت تفکیک عمقی مناسبی برخوردار نیستند. لذا ترکیب این داده‌ها می‌تواند در توصیف دقیق‌تر مخزن کمک شایانی نماید. هدف اصلی این مطالعه، این است که داده‌های لرزه‌ای و نمودارهای چاه‌پیمایی موجود در چاه‌های قابل دسترس در میدان‌های ابوذر و نوروز و میزان انطباق آنها بررسی شود. سپس با استفاده از وارون‌سازی داده‌های لرزه‌ای و نمودارهای چاه‌پیمایی و روش‌های دیگری از جمله شبکه عصبی و تاثیر نشانگر های جدید لرزه ای بتوانیم به توزیع پارامترهای پتروفیزیکی در مخزن بپردازیم تا همراه تغییرات ضخامت و تفسیر ساختاری، بهترین روند این مخزن برای ادامه عملیات اکتشاف نفت و لرزه‌نگاری تعیین گردد. بعد از اینکه روابط برای بدست آوردن پارامتر مخزنی مورد نظر در مکان‌های دیگر استفاده شد، نقشه‌های اولیه می‌توانند به کمک رگرسیون چند متغیره و یا استفاده از روش‌های شبکه عصبی بدست آیند. برای برآورد توزیع پارامتر پتروفیزیکی تخلخل در مخزن ابتدا تصحیح نمودارهای صوتی با اطلاعات لرزه‌ای موجود در چاه (چک شات )، تعیین و تفسیر افق‌های زمین‌شناسی روی اطلاعات لرزه‌ای، ساخت لرزه‌نگاشت مصنوعی، کالیبره کردن اطلاعات نگار چاه و لرزه‌نگاری، ساخت مدل اولیه، انجام وارون‌سازی برای به حداقل رساندن عدم تطابق بین مدل اولیه و اطلاعات لرزه‌ای، بدست آوردن مدل وارون و سپس استفاده از روش‌های مختلف تعیین تخلخل از قبیل رگرسیون چند متغیره و شبکه‌های عصبی مختلف و تبدیل داده‌های لرزه‌ای و مقاومت صوتی به تخلخل در افق مورد مطالعه و در نهایت تعیین ضخامت و روند مخزن بورگان را انجام می‌دهیم. برای رسیدن به اهداف مورد نظر در وهله اول به منظور ساخت لرزه‌نگاشت مصنوعی از داده‌های لرزه‌ای دو بُعدی و انواع نگار‌های مرسوم مانند چگالی، سرعت، تخلخل و ... متعلق به میدان های نوروز و ابوذر بهره گرفته شده است. با بکار بستن معکوس‌سازی لرزه‌ای به کمک نرم‌افزار همپسون-راسل ، امپدانس صوتی پهن باند که بیشترین وابستگی را با تخلخل دارد از داده‌های لرزه‌ای استخراج شد. سپس با استفاده از رگرسیون مرحله‌ای و اعتبارسنجی متقابل، نشانگرهای لرزه‌ای امپدانس صوتی ، فرکانس میانگین و زمان به عنوان نشانگرهای بهینه مرتبط با تخلخل انتخاب شدند. نهایتاً، سه نوع مختلف از شبکه عصبی جهت تخمین تخلخل از روی نشانگرهای لرزه‌ای استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که شبکه عصبی احتمالی (PNN) منجر به تخمین بهتری گردیده است. نقشههای ساختمانی بدست آمده از زمین شناسی، روند شمالغربی – جنوبشرقی حوضه را نشان میدهند. عمق حوضه به سمت جنوبشرقی محدوده مورد مطالعه افزایش مییابد. شیب بخشهای غربی بیشتر از قسمتهای شرقی و جنوبی است. نقشههای همضخامت بدست آمده از حفاریها نشان میدهند که ضخامت بخشهای ماسهای بورگان در سازند کژدمی از شرق به غرب افزایش یافته است. در نتیجه مخزن بورگان در میدانهای هندیجان، ابوذر، نوروز، دورود و اسفندیار، در ناحیه چاههای اسفندیار 02E-، اسفندیار 03E- و اسفندیار 04E- در جنوب مخزن، با توجه به تخلخل بدست آمده از لاگها و مغزهها، دارای ضخامت و میانگین تخلخل کمتر نسبت به چاههای شمال و غرب مخزن دارا هستند. در کل هر چه از سمت میدان هندیجان در شمال مخزن به سمت میدان اسفندیار در جنوب مخزن حرکت کنیم از ضخامت و کیفیت مخزن (تخلخل) کاسته میشود.