چکیده: با توجه به رشد روز افزون جمعیت و در نتیجه ترافیک شهری، لزوم استفاده از وسایل حمل و نقل ریلی به سرعت در حال گسترش است. امروزه سازه‌های زیرزمینی به ویژه تونل‌ها نقش مهمی در توسعه‌ی حمل و نقل شهری ایفا می‌کنند. روش‌های مختلفی به منظور حفر و احداث تونل‌ها اعم از تونل‌های شبکه مترو، راه آهن، انتقال آب، صنعتی، معدنی و غیره وجود دارد. این روش‌ها به دو دسته‌ی کلی حفاری سنتی و مکانیزه طبقه‌بندی می‌شوند. روش عمده‌ی تونل‌سازی مکانیزه در محیط‌های شهری که عمدتاً متشکل از زمین‌های آبرفتی هستند، استفاده از TBM است. یکی از عوامل مهم در تصمیم‌گیری مدیران پروژه و مهندسان طراح در مرحله‌ی مطالعات امکان‌پذیری و طراحی، ضریب بهره‌وری TBM است. ضریب بهره‌وری درصدی از زمان است که دستگاه صرف حفاری می‌کند. از جمله موارد موثر بر فرآیند تونل‌سازی و ضریب بهره‌وری در زمین‌های نرم و به ویژه محیط‌های شهری، عوامل ژئوتکنیکی، معارضان شهری (محیطی)، عوامل مربوط به طراحی است. در پایان‌نامه‌ی حاضر به بررسی تاثیر عوامل ذکر شده بر ضریب بهره‌وری TBM در تونل‌سازی در زمین‌های نرم و به ویژه محیط‌های شهری پرداخته می‌شود. به این منظور قطعه شرقی- غربی خط 7 متروی تهران به طور خاص مورد بررسی قرار می‌گیرد. ماشین مورد استفاده در این پروژه، TBM نوع فشار تعادلی زمین (EPB) است. به منظور تحلیل این مساله از رویکرد سیستم‌های مهندسی سنگ (RES) استفاده می‌شود. عوامل موثر در نظر گرفته شده در این پژوهش شامل 14 مورد است که برای کدگذاری ماتریس اندرکنش ایجاد شده، روش کدگذاری نیمه عددی خبره‌ی احتمالاتی (PESQ) مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از رویکرد RES، شاخصی تحت عنوان شاخص بهره‌وری در طول مسیر تونل محاسبه شده و با ضریب بهره‌وری حاصل از زمان‌های پروژه مقایسه گردیده است. نتایج حاصل از این مقایسه به صورت رابطه‌ای لگاریتمی با ضریب تعیین 724/0R² = بوده و می‌توان با استفاده از این رابطه مقادیر ضریب بهره‌وری را برای ادامه‌ی مسیر تونل مورد مطالعه محاسبه کرد. همچنین نتایج این پژوهش قابلیت کاربرد در پروژه‌‌های مشابه را دارد.