چکیده: مکانیزاسیون و اتوماسیون در معادن زیرزمینی زغال سنگ، نقش اساسی در بهبود شرایط معدن کاری و افزایش بهره وری تحت شرایط پایدار ایمنی ایفا می کند. در این تحقیق قابلیت مکانیزاسیون و اتوماسیون در معدن زیرزمینی زغال سنگ زمستان یورت در سه بخش استخراج، ترابری و پایش محیط معدن مورد بررسی قرار می-گیرد. مهم ترین مسئله، مستعد بودن لایه های زغالی برای مکانیزاسیون است. عوامل مؤثر بر قابلیت مکانیزاسیون لایه های زغالی شامل هفت معیار شیب، ضخامت، یکنواختی، کیفیت سنگ سقف و کف، گستردگی و آب موجود در جبهه کار به روش تحلیل سلسله مراتبی فازی امتیازبندی شدند. با تعریف توابع عضویت و استفاده از عملگر تصمیم فازی، لایه های زغالی معدن در پنج رده تعریف شدند. لایه های زغالی این معدن قابلیت خیلی ضعیف برای مکانیزاسیون دارند. با بررسی بخش ترابری معدن و برای افزایش راندمان عملیات، به روش تحلیل سلسله مراتبی فازی با توجه به نُه معیار قابلیت دسترسی، ایمنی، تعمیر و نگهداری، هزینه انرژی و سوخت، هزینه آموزش، انعطاف پذیری، قیمت سرمایه اولیه، عمر مفید و ظرفیت تولید یک سامانه مناسب ترابری برای اکلن تونل سه معدن انتخاب شده است. مطالعات نشان داد سامانه نوار نقاله بهترین سامانه ترابری اکلن تونل سه است. با توجه به نحوه گازسنجی به صورت دستی در این معدن، شبکه بی سیم ZigBee معرفی شده است. به کمک نرم -افزار OPNET یک سامانه پایش محیط برای اکلن تونل سه شبیه سازی شد. نتایج، پایداری شبکه با تأخیر 011/0 ثانیه را نشان می دهد. با امکان پذیری این سامانه، هزینه تجهیزات اولیه آن 000/719/263 ریال برآورد شد. در آخر با استفاده از نرم افزار MATLAB یک مدل فازی با ورودی گاز نیتروژن، اکسیژن، کربن مونو اکسید و متان و دمای محیط برای تعیین شدت احتراق در محیط معدن، ارائه شد. نتایج گازسنجی در سه ایستگاه پیشنهادی نشان می دهد که ایستگاه شماره سه در وضعیت زیاد شدت احتراق قرار دارد که این وضعیت نگران-کننده و قابل توجه است.