چکیده: افزایش روزافزون نرخ تقاضای سفرهای درون شهری و همچنین افزایش وسایل نقلیه به لحاظ کمی در کلان شهرها، سبب ایجاد ازدحام و ایجاد صف های طولانی، بالا رفتن زمان سفر و همچنین بالا رفتن سطح سرویس ترافیکی تقاطعات چراغ دار گردیده است. همین مسئله سبب شده تا مدیران شهری درزمینه کنترل ترافیک، ظرفیت تقاطعات چراغ دار را تا رسیدن به سطح سرویس مطلوب افزایش دهند. همچنین ازآنجا که ظرفیت راه‌ها و تقاطعات برحسب یک نوع خودروی خاص (معمولاً سواری) بیان می شود بایستی جریان مختلط (شامل انواع وسایل نقلیه مانند کامیون، مینی بوس، تریلی موتورسیکلت و ...) به جریان همگن تبدیل گردد و این کار با استفاده از ضرایب همسنگ سواری امکان پذیر هست. در این پژوهش هدف اصلی محاسبه و بررسی تغییرات ضریب همسنگ سواری اتوبوس‌های درون شهری با تغییر رژیم جریان از زیر اشباع به فوق اشباع در تقاطعات چراغ دار شهر مشهد، ایران می باشد، همچنین هدف دیگر این پژوهش بررسی اثر سه پارامتر حجم عبوری از تقاطع، درصد اتوبوس عبوری از تقاطع و نسبت سبز موثر (g/C) بر روی مقدار پارامتر ضریب همسنگ سواری می باشد. از این رو ضریب همسنگ سواری برای تقاطعات نمونه (3 تقاطع فوق اشباع و 4 تقاطع زیر اشباع) بر مبنای پارامتر تأخیر و با استفاده از داده های میدانی برداشت شده به‌صورت محاسبات دستی تعیین شده و مقادیر عددی ضریب همسنگ دو رژیم فوق اشباع و زیر اشباع مقایسه گردیده است. لازم به ذکر است رابطه مورد استفاده جهت تعیین مقدار عددی پارامتر تاخیر عبارت است از رابطه پیشنهادی نصیری و رابطه پیشنهادی HCM2010 . همچنین تقاطعات چراغ دار نمونه و داده های میدانی برداشت شده از آن ها در نرم افزار Synchro پیاده سازی شده و نتایج نرم افزاری با نتایج محاسبات دستی مورد مقایسه قرار گرفته است. در ادامه با استفاده از نرم افزار سینکرو ضریب همسنگ سواری به ازای مقادیر مختلف حجم اتوبوس (2%و%5و%8و%10) و زمان سبزموثر (0.25،0.30،0.35 و 0.4) محاسبه گردیده و در انتها مدل ریاضی جهت تخمین ضریب همسنگ سواری بر اساس 3 پارامتر درصد اتوبوس عبوری از تقاطع، حجم ترافیک عبوری از تقاطع و پارامتر g/C ارائه‌شده است. در انتها پس از تعیین ضریب همسنگ به ازای مقادیر مختلف حجم و درصد اتوبوس، فاکتور کاهشی ظرفیت تقاطع با استفاده از مقادیر پیشنهادی ضریب همسنگ در این پژوهش محاسبه گردیده و با فاکتور کاهشی مورد استفاده در آیین نامه HCM2010 مقایسه گردیده است.