چکیده: به منظور بررسی اثر کود بیولوژیک نیتروکارا و کمپوست‌آزولا بر کارایی جذب فسفر، عملکرد و اجزای عملکرد برنج و جمعیت کرم‌ساقه‌خوار، آزمایشی مزرعه‌ای در مرکز تحقیقات برنج رشت انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار صورت گرفت. تیمارها شامل 2سطح کود بیولوژیک نیتروکارا به صورت عدم مصرف (0N) و مصرف 100 گرم در 150 بوته (1N) و 2 سطح کمپوست‌آزولا به صورت عدم مصرف (0A) و مصرف 5 تن در هکتار (1A) و 3 سطح کود فسفره از منبع سوپرفسفات‌تریپل به صورت عدم مصرف (0S)، مصرف 50 (1S) و 100 کیلوگرم در هکتار (2S) بودند. کود اوره به میزان 120 کیلوگرم در هکتار و نیز کود پتاسه از منبع سولفات پتاسیم به میزان 100کیلوگرم در هکتار به ترتیب قبل و بعد از کشت به همه کرت‌ها داده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که مصرف توام دو تیمار کمپوست آزولا و کود بیولوژیک نیتروکارا وزن دانه پوک در خوشه را به میزان 2/8 گرم افزایش داد در حا‌لی که کمترین وزن دانه‌های پوک با مصرف کمپوست آزولا و عدم مصرف نیتروکارا به میزان 43/4 گرم بدست آمد. به نظر می‌رسد که مصرف توام این دو تیمار اثر سوء بر دانه برنج داشته است اما کاربرد جداگانه هر یک از این تیمارها موجب کاهش میزان دانه‌های پوک و افزایش دانه پر و نهایتا افزایش عملکرد در گیاه برنج می‌شود. مقایسه میانگین فسفر قابل جذب خاک نشان داد که در آثار دو جانبه، مصرف نیتروکارا و مقدار 100 کیلوگرم در هکتار کود سوپر فسفات تریپل و در آثار سه جانبه، کمپوست آزولا، نیتروکارا و 100 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل بیشترین تاثیر را بر فسفر قابل جذب خاک به ترتیب 13 و 73/13 میلی گرم در کیلوگرم داشتند. جمعیت لاروهای کرم‌ ساقه‌خوار قبل و بعد از خوشه‌دهی برنج در اثر کاربرد ترکیب تیماری کمپوست آزولا و نیتروکارا بیشترین تعداد بودند اما در اثر عدم مصرف این دو تیمار و نیز عدم مصرف نیتروکارا و 50 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل، کمترین تعداد حاصل شد. با توجه به اینکه هدف از این مطالعه کاهش جمعیت کرم‌های ساقه‌خوار می‌باشد، لذا 50 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات‌تریپل توصیه می‌گردد. مصرف توام هر سه تیمار کمپوست آزولا، نیتروکارا و سوپرفسفات‌تریپل بر قابلیت جذب فسفر خاک تاثیرگذار بوده است.