چکیده: چکیده این پژوهش با هدف تأثیر آبیاری مغناطیسی و سوپرجاذب بر ویژگی‌های مرفوفیزیولوژی، فیتوشیمیایی و عملکرد دانه‌ی زیره سبز تحت رژیم‌های مختلف آبیاری در دو منطقه‌ی راهنجان و گرمن در شهرستان شاهرود انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل نوع آب آبیاری (معمولی و مغناطیسی)، سطوح کم‌آبیاری (تأمین 100، 70 و 40 درصد نیاز آبی گیاه) و مقادیر مختلف سوپرجاذب (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که مقدار آنتوسیانین‌ بیشترین تأثیر مثبت را بر تحمل به خشکی زیره سبز داشت و برهمکنش‌های مختلف آن‌ها با سایر آنتی‌اکسیدان‌ها به بهبود تحمل گیاه کمک کرد. کاروتنوئیدها نقش مهمی در تقویت تحمل به خشکی داشتند، اما اثر آن‌ها از طریق تحریک سایر آنتی‌اکسیدان‌ها بود. در بین آنزیم های آنتی اکسیدانی، آنزیم پراکسیداز بیشترین اثر را در افزایش تحمل به خشکی نشان داد. کم‌آبیاری به‌طور معناداری موجب کاهش عملکرد دانه، غلظت عناصر غذایی (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز و کلسیم) و ترکیبات فیتوشیمیایی شد. با این حال، آبیاری مغناطیسی تأثیر مثبتی در کاهش اثرات منفی تنش خشکی داشت و منجر به بهبود عملکرد دانه و افزایش جذب عناصر غذایی گردید. همچنین، کاربرد سوپرجاذب موجب افزایش نگه‌داشت رطوبت خاک و کاهش اثرات سوء کم‌آبیاری شد. افزون بر این، استفاده از آب مغناطیسی باعث بهبود ویژگی‌های شیمیایی آب، کاهش سختی، کاهش سدیم و بی‌کربنات شده و در نهایت کیفیت آب را برای مصارف کشاورزی بهبود بخشید. به‌طورکلی، آبیاری مغناطیسی و استفاده از سوپرجاذب‌ها، به‌ویژه در شرایط کم‌آبی، به حفظ و افزایش عملکرد دانه کمک کردند.