چکیده: به دنبال خشکسالی‌های پی در پی در ایران، آبگریزی خاک در چند سال اخیر تشدید یافته و با افزایش آبگریزی، نگهداری آب و نفوذ آن به داخل خاک کاهش می‌یابد. با تغییر در ساختمان خاک حاصلخیزی و رشد گیاه کاهش یافته و مشکلات قابل توجهی در کشاورزی و مدیریت زمین ایجاد کرده است. در مطالعه حاضر اثر همزمان بیوچار نیشکر و قارچ آربوسکولار میکوریزا بر بهبود ساختمان خاک آبگریز و غیر آبگریز و همچنین رشد گیاه ذرت بررسی شده است. این پژوهش به صورت یک آزمایش گلخانه‌ای فاکتوریل با دو تیمار قارچ آربوسکولار و بیوچار در دو خاک آبگریز و غیر آبگریز انجام شده است. ابتدا آبگریزی به روش زمان نفوذ قطره تعیین و سپس درصد تشکیل هیف در ریشه محاسبه شد. کربوهیدرات قابل عصاره‌گیری با اسید رقیق، تنفس میکروبی پایه، گلومالین کل و آزاد خاک نیز در هر دو خاک مورد مطالعه اندازه‌گیری شدند. برای اندازه‌گیری ساختمان خاک از روش منحنی مشخصه رطوبتی پرانرژی خاک استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که در هر دو خاک آبگریز و غیر آبگریز، اثر متقابل قارچ و بیوچار بر وزن خشک ریشه گیاه ذرت، تنفس میکروبی و گلومالین خاک اثر مثبت معنی‌داری داشته است. ماده آلی در خاک غیر آبگریز با بیوچار 2 درصد و حضور قارچ 155 درصد نسبت به شاهد و در عدم حضور قارچ افزایش 94 درصدی داشت. غلظت کربوهیدرات نیز در بیوچار درصد و حضور قارچ در خاک آبگریز و غیرآبگریز به ترتیب 144 و 147 درصد افزایش داشت. در بحث ساختمان خاک، قارچ آربوسکولار میکوریزا در هر دو خاک حجم منافذ قابل زهکشی(مرطوب شدن سریع)، نسبت حجم منافذ قابل زهکشی، شاخص پایداری (سریع)، شاخص کیفیت فیزیکی(سریع)، و همچنین نسبت شاخص کیفیت فیزیکی را بطور معنی داری افزایش داد. همچنین بیوچار در هر دو خاک، حجم منافذ قابل زهکشی(سریع)، شاخص کیفیت فیزیکی (سریع) را افزایش داده است. شاخص پایداری در خاک غیرآبگریز در حضور قارچ 4/67 درصد و با بیوچار دو درصد، 67 درصد بهبود یافت. به نظر می‌رسد در خاک آبگریز به دلیل کاهش نفوذ آب بین خاکدانه‌ها، بیشترین مقدار پایداری ساختمان خاک در پارامترهای منحنی مشخصه رطوبتی پرانرژی خاک دیده می شود.