چکیده: مگس میوه مدیترانه ای (Dip: Tephritidae) Ceratitis capitataاز مهم ترین و خطرناک ترین آفات انواع درختان میوه در دنیا و ایران می باشد. امروزه این مگس مهمترین آفت مرکبات و انواع درختان میوه محسوب می شود که باعث خسارات شدیدی می شود که در صورت عدم کنترل می تواند سبب نابودی میوه ها تا حدود 90 درصد شود. این مطالعه با هدف مقایسه کارایی برخی مواد جلب کننده و تله در شکار انبوه مگس میوه مدیترانه ای، در دو باغ شلیل و نارنگی در منطقه دشت ناز ساری در سال 1399 انجام شد. این پژوهش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 5 تیمار و 5 تکرار (هر تکرار شامل یک درخت) در هر دو باغ انجام شد. تیمارها عبارت بودند از: الف-کارت زرد چسبنده (به ابعاد 25 سانتی‌متر در 10 سانتی‌متر) ب-تله تفری تراپ + مایع سراتراپ (نوعی جلب کننده غذایی)، ج- تله جکسون (دلتا) +بیولور (جلب کننده غذایی)، د- تله تفری تراپ + قرص سراتینکس (جلب کننده غذایی) در cc200 آب، و 5-تله مکفیل + تری مدلور (فرومون جنسی نر). نمونه برداری از اوایل تیر ماه آغاز و تا پایان آذر ماه سال 1399 به طول انجامید. تعداد حشرات کامل مگس میوه شکار شده در تله به صورت هفتگی و به تفکیک جنسیت (نر و ماده) و حشرات غیرهدف، به مدت 15 هفته شمارش و ثبت شد. داده های دمایی در تاریخهای نمونه برداری از سازمان هواشناسی دشت ناز ساری اخذ گردید. بر اساس نتایج، تاثیر دمای محیط بر جمعیت مگس میوه مدیترانه ای در باغ نارنگی (فصل پاییز) معنی دار بود. چرا که کاهش محسوس دما در آذرماه سبب شد شکار مگس ها در این ماه کاهش بارزی داشته باشد. نتایج تجزیه واریانس داده های حاصل از جلب مگس ها به تیمارهای مختلف در دو باغ شلیل و نارنگی نشان داد که از نظر آماری تفاوت معنی داری بین تیمارها وجود دارد. چنانکه جاذب جنسی تری مدلور به طور معنی داری در جلب مگس های نر موثر بوده است. در جلب مگس میوه ماده جاذب های تغذیه ای در اولویت قرار گرفتند و به طور کلی در جلب حشرات هر دو جنس نر و ماده ابتدا تری مدلور (جاذب جنسی) و سپس سایر تیمارها قرار گرفتند. کارت زرد چسبنده در هر دو باغ شلیل و نارنگی کارآیی چندانی در شکار مگس میوه نداشت. میزان خسارت مگس میوه مدیترانه ای روی درختان شاهد و درختانی که دارای کارت زرد بودند در هر دو باغ شلیل و نارنگی بالاترین بود. حشرات غیرهدف بیشتر به جاذب های غذایی به ویژه بیولور و سراتراپ جلب شدند که نشان دهنده عدم کارایی تیمارهای فرومونی مگس میوه در شکار حشرات راسته های دیگر بوده است.