چکیده: کرم سیب، لیسه سیب و کرم آلو از مخرب ترین و کلیدی ترین آفات باغ های سیب و آلو در سرتاسر جهان هستند و به عنوان یکی از خسارت زا ترین آفات شناخته شده اند. حشرات در برابر عوامل بیماری زا، پارازیتوئید ها و تنش های محیطی از دفاع سلولی و هیومرال استفاده می کنند. نقش سلول های خونی و آنزیم فنل اکسیداز در دفاع سلولی حشرات ثابت شده است. تعداد سلول های خونی تحت تاثیر هر نوع تنش یا ورود عامل بیگانه به همولنف تغییر می کند. حشرات با سامانه ایمنی قوی می توانند گاه روند بیماری زایی یک عامل بیماری زا را تغییر داده و یا متوقف کنند. با توجه به اینکه نقش سلول های خونی به عنوان عامل کلیدی در سیستم ایمنی حشرات ثابت شده است، لذا شناسایی انواع سلول های خونی حشرات اولین مرحله از شناخت ویژگی های جامع ایمنی شناسی می باشد. در این تحقیق، سلول های خونی لارو سن پنجم کرم سیب Cydia pomonella (L.)، لیسه سیب Yponomeuta malinellus Zeller و کرم آلو Grapholita funebrana (Treitschke) با استفاده از میکروسکوپ نوری و بزرگنمایی 40 مورد مطالعه قرار گرفتند. شناسایی سلول ها با رنگ آمیزی گیمسا انجام گرفت. پنج نوع سلول خونی در لارو این حشرات شناسایی شد که عبارتند از ؛گرانولوسیت ها (GRs)، پلاسموتوسیت ها (PLs)، اونوسیتوئید ها (OEs)، پروهموسیت ها (PRs) و اسفرولوسیت ها (SPs). همچنین فراوانی انواع سلول های خونی، فراوانی ایمنوسیت ها، فعالیت آنزیم فنل-اکسیداز و وزن لاروهای سن پنجم هر سه آفت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری در تعداد گرانولوسیت ها، پروهموسیت ها، اونوسیتوئید ها، اسفرولوسیت ها و ایمنوسیت های کرم سیب، لیسه سیب و کرم آلو وجود دارد. گرانولوسیت ها و پلاسموتوسیت ها در هر سه آفت بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. با این حال بیشترین تعداد گرانولوسیت ها در همولنف لیسه سیب و بیشترین تعداد پلاسموتوسیت ها در کرم آلو مشاهده شد. تراکم پروهموسیت ها و اونوسیتوئید ها در کرم سیب فراوان تر از لیسه سیب و کرم آلو بود. میزان فعالیت آنزیم فنل اکسیداز هر سه آفت نیز در حضور سوبسترای L- DOPA اندازه گیری شد و بین آن ها اختلاف معنی داری مشاهده نشد. وزن لار و های سن پنجم لیسه سیب به طور معنی داری بیشتر از لارو های دیگر بود. شناخت فیزیولوژی آفات همانند زیست شناسی امری مهم و ضروری در کنترل آن ها می باشد. بنابراین با شناخت دقیق سلول های خونی و فراوانی آن ها و همچنین بررسی میزان فعالیت آنزیم فنل اکسیداز، بهتر می توان جنبه های دفاع فیزیولوژیک حشرات را بررسی کرد و از روش های کنترل میکروبی علیه آن ها استفاده نمود