چکیده: پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر تنش کم آبی همراه با پیش تیمار بذری سالسیلیک اسید بر خصوصیات کیفی و کمی گیاه گاو زبان اروپایی در شرایط همزیستی میکوریزایی در سال زراعی 1393-1392 در مزرعه ای واقع در شهرستان سیمرغ (کیاکلا) استان مازندران به اجرا در آمد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. در این تحقیق عامل اصلی سطوح مختلف تنش کم آبی در سه سطح شامل1) بدون تنش (5 روز یکبار)، 2) تنش متوسط (8 روز یکبار)، 3) تنش شدید (11 روز یکبار) بود و ترکیب سطوح پرایم (پرایم و عدم پرایم بذور با اسید سالیسیلیک) و همزیستی میکوریزا ( تلقیح و عدم تلقیح) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس برهمکنش تیمارهای سطوح مختلف تنش کم آبی و پیش تیمار بذر با اسید سالیسیلیک بر صفات وزن خشک کل، عملکرد روغن و میزان گامالینولنیک اسید معنی‌دار بود. نتایج تجزیه واریانس بیانگر تأثیر معنی‌دار برهمکنش تیمارهای سطوح مختلف تنش کم آبی و همزیستی قارچ میکوریزا بر صفات وزن خشک کل، کلونیزاسیون ریشه و میزان گامالینولنیک اسید بود. این نتایج نشان داد که برهمکنش پیش تیمار بذر + همزیستی قارچ میکوریزا و همچنین برهمکنش سطوح مختلف تنش کم آبی، پیش تیمار بذر و همزیستی قارچ میکوریزا صفات وزن خشک کل، عملکرد روغن و میزان لینولنیک اسید را تحت تاثیر قرار داد. ترکیب تیماری بدون تنش + پیش تیمار بذر توانست وزن خشک کل گیاه گاوزبان را 60 درصد، عملکرد روغن را 70 درصد و مقدار گامالینولنیک اسید را 4.61 درصد در مقایسه با تیمار تنش شدید + عدم پیش تیمار بذر افزایش دهد. بعلاوه، ترکیب تیماری بدون تنش + تلقیح قارچ میکوریزا موجب افزایش در مقادیر صفات ذکر شده شد. بر اساس نتایج مقایسه میانگین‌ها مشخص شد که ترکیب تیماری پیش تیمار بذر + تلقیح قارچ میکوریزا توانست میزان عملکرد روغن و لینولنیک اسید را نسبت به تیمار عدم پیش تیمار بذر + عدم تلقیح قارچ میکوریزا افزایش دهد. همچنین نتایج شاخص برداشت (بر اساس عملکرد سرشاخه) از (43.77 درصد) در شرایط پیش تیمار بذر و عدم تلقیح میکوریزا به (48.59 درصد) در تیماری عدم پیش تیمار بذر و عدم قارچ میکوریزا افزایش یافته است. بعلاوه، نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که ترکیب تیماری بدون تنش + پیش تیمار بذر + تلقیح قارچ میکوریزا سبب افزایش وزن خشک کل (65 درصد) و عملکرد روغن (80 درصد) در مقایسه با ترکیب تیماری تنش شدید + عدم پیش تیمار بذر+ عدم تلقیح قارچ میکوریزا شد. بر اساس نتایج مقایسه میانگین‌ها ترکیب تیماری بدون تنش + پیش تیمار بذر + تلقیح قارچ میکوریزا لینولنیک اسید را 5.53 درصد در مقایسه با ترکیب تیماری تنش شدید + عدم پیش تیمار بذر+ تلقیح قارچ میکوریزا افزایش داد. به طور کلی اعمال شرایط بدون تنش + پیش تیمار بذر با سالیسیلیک اسید + همزیستی میکوریزایی جهت حصول حداکثر عملکرد در زراعت گاو زبان اروپایی قابل توصیه است.