چکیده: مطالعه حاضر به منظور ارزیابی تاثیر کاربرد باکتریهای ریزوبیوم، تیوباسیلوس و گوگرد بر گیاه نخود رقم محلی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل باکتریهای مزوریزوبیوم در3 سطح )عدم تلقیح، تلقیح با مزوریزوبیوم سویه سیسری استرین ام اس 190 که با M1 نشان دادم و تلقیح با مزوریزوبیوم سیسری استرین ام اس 9 که با M2نشان دادم) و تیوباسیلوس در دو سطح ( تلقیح و عدم تلقیح) و گوگرد در سه سطح (0، 500، 1000Kg/ha) به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در شهرستان جغتای استان خراسان رضوی به اجرا در آمد. اثرات اصلی و متقابل بر صفات کمی وکیفی بررسی گردید. نتایج حاصله نشان داده که تلقیح مزوریزوبیوم، تیوباسیلوس وکاربرد سطوح گوگرد تاثیری بر طول ساقه، وزن ریشه، تعداد غده در ریشه و ازت خاک نداشت، اما مزوریزوبیوم سویه نوع 1 تاثیر مثبتی روی طول ریشه نخود داشت، و اثرمتقابل گوگرد و مزوریزوبیوم بر تعداد غلاف در بوته و درصد پروتئین تاثیر مثبتی داشت. کاربرد 500 یا 1000 کیلوگرم گوگرد همراه با سویه مزوریزوبیوم سیسری استرین ام اس 190پروتئین دانه را 19درصد افزایش داد. هم چنین عوامل گوگرد *تیوباسیلوس،گوگرد *مزوریزوبیوم و مزوریزوبیوم بر عملکرد نخود در سطح یک درصد معنی دار گشت، بطوریکه کاربرد همزمان مزوریزوبیوم و گوگرد بیشترین تاثیر را در افزایش عملکرد گیاه به میزان 28 درصد گردید. در بین مزوریزوبیوم ها، مزوریزوبیوم سویه M1 نسبت به مزوریزوبیوم سویه 2 M خود موفق تر عمل نمود. هم چنین نتایج حاصله نشان داده که استفاده از هریک از کودهای زیستی موجب افزایش غلظت عناصر غذایی از جمله پتاسیم، فسفر و گوگرد در خاک شد. از جمله اثر متقابل گوگرد و تیوباسیلوس و هم چنین گوگرد و مزوریزوبیوم به ترتیب فسفر قابل جذب خاک را به میزان 27 و 51 درصد افزایش داد. در بررسی اثر کودهای زیستی بر خصوصیات شیمیای خاک مشخص شد که اثرات متقابل هر سه عامل بر pH، EC و گوگرد خاک مثبت بوده است.