چکیده: قارچ های بیماری زای حشرات اغلب در طبیعت موجب بیماری حشرات می شوند و عامل مهم تنظیم کننده ی جمعیت حشرات هستند که طبیعت آن را در اختیار آدمی قرار داده است. قارچBeauveria bassiana جزو بیمارگر های مشهوری است که به دلیل دامنه میزبانی وسیع به عنوان یک آفتکش زیستی مورد توجه قرار گرفته است. این قارچ دامنه گسترده ای از میزبان ها را که حداقل 10 راسته و 40 خانواده از حشرات را شامل می شوند، آلوده می کند. در این تحقیق، جهت بررسی تنوع ژنتیکی این قارچ، از نقاط مختلف شهرستان اهواز (استان خوزستان) و شهرستان شاهرود (استان سمنان) 50 جدایه مختلف قارچ B. bassiana با روش طعمه حشره ای جداسازی شدند و با استفاده از صفات مورفولوژیک مانند نرخ رشد، تولید اسپور و قدرت جوانه زنی و آزمون زیست سنجی علیه سوسک قرمز آرد Tribolium castaneum (Coleoptera: Tenebrionidae) شرح داده شدند. نتایج آزمایش های مورفولوژیک نشان داد که بین صفات نرخ رشد، تولید اسپور و درصد بیماری زایی همبستگی معنی داری وجود دارد. همچنین، در این تحقیق از چند شکلی تکثیر شده نواحی بین ریز ماهواره ای ISSR به منظور بررسی سطوح تنوع ژنتیکی در 26 جدایه مختلف قارچ B. bassiana که از مناطق جغرافیایی متفاوت جداسازی شده بودند، استفاده شد. در این مطالعه، از 30 پرایمر مورد بررسی، 24 پرایمر بر اساس میزان تشکیل باند، چند شکلی و نیز تکرار پذیری باند ها انتخاب شدند. 24 پرایمر مذکور، مجموعاً 913 باند تولید کردند که همگی چند شکلی قابل قبولی نشان دادند. تعداد قطعات تکثیر شده با پرایمر های مختلف، متفاوت بود. بیشترین تعداد قطعه تکثیر شده 50 عدد مربوط به پرایمر ISSR840 و کمترین آن 29 عدد مربوط به پرایمر ISSRBIS29 بود. بیشترین مقدار شاخص شانون، بیشترین شاخص Nei، بیشترین تعداد آلل های موثر، بیشترین محتوای اطلاعات چندشکلی و بیشترین شاخص نشانگر مربوط به پرایمر ISSR840 بود که نشان دهنده این است که این پرایمر تنوع ژنتیکی بین جدایه های مورد مطالعه را نسبت به سایر پرایمر های ISSR بهتر نشان می دهد. نتایج این پژوهش نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی و مورفولوژیکی در بین جدایه های مورد بررسی بوده و بیانگر کارآمدی نشانگرهای ISSR در تعیین تنوع ژنتیکی بین جدایه های مختلف قارچ مورد مطالعه می باشند.