چکیده: منطقه مورد مطالعه در فاصله 120 کیلومتری شمال شرق شهرستان بافق در استان یزد واقع شده است. این منطقه بخشی از بلوک پشت بادام در خرده قاره ایران مرکزی است. در پژوهش حاضر مناطق اسفوردی، گزستان، لکه سیاه و چغارت برای مطالعه انتخاب شده است. در این مطالعه از سنگ ها و کانسنگ ها برای بررسی های سنگ شناسی، کانه نگاری، ژئوشیمیایی و میانبارهای سیال نمونه برداری صورت گرفته است. برپایه مشاهدات صحرایی سری آتشفشانی- رسوبی ریزو به سن نئوپروتروزوئیک پسین- کامبرین پیشین از گسترش وسیعی در منطقه فلززایی بافق برخوردار است. سری ریزو تناوبی از سنگ های دولومیتی، ماسه سنگ، ماسه-سنگ توفی، شیل، گدازه و توف های بازالتی، گدازه و توف های ریولیتی، ریوداسیتی تا آندزیتی، متاسوماتیت ها، نوارهایی از چرت های آهن دار (ژاسپیلیت) و اکسیدهای آهن- منگنز را شامل می شود. در این منطقه متاسوماتیت ها میزبان اصلی کانه زایی اکسید های آهن-آپاتیت می باشند و برپایه درصد کانی های مگنتیت و آپاتیت کانسنگ ها به انواع غنی از مگنتیت، مگنتیت- آپاتیت و غنی از آپاتیت تقسیم می گردد. کانه زایی به شکل های لامینه ای، توده ای، رگه-رگچه ای و به ندرت داربستی، دانه‌پراکنده، برشی و پرکننده فضاهای خالی مشاهده می شود. مطالعات کانه نگاری و بافتی وجود چهار نسل آپاتیت و سه نسل مگنتیت را نشان می دهد. مطالعات پترولوژی برپایه داده های ژئوشیمی سنگ های آذرین تشکیل آن ها را در یک محیط ریفت درون قاره نشان می دهد. عیار Fe2O3 در کانسنگ های منطقه از 68/8 تا 65/90 درصد، عیار P2O5 از 47/0تا 51/35 درصد و عیار ƩREE از PPM357 تا PPM14762 تغییر می نماید. الگوهای به‌هنجار شده عناصر خاکی کمیاب نمونه های کانسنگ نسبت به نمونه های مرجع مشابه یکدیگر بوده و غنی شدگی عناصر خاکی کمیاب سبک به سنگین و ناهنجاری منفی Eu در آن ها مشهود می باشد. متوسط مقادیر دمای همگن شدگی و شوری میانبارهای سیال در آپاتیت های نسل اول به ترتیب 208 درجه سانتی گراد و 24/20 درصد وزنی معادل نمک طعام و در آپاتیت های نسل دوم 181 درجه سانتی گراد و 36/10درصد وزنی معادل نمک طعام می باشد. به-طوری که میزان دما و شوری در آپاتیت های نسل اول بیش تر از نسل دوم است، که کاهش شوری در آپاتیت نسل دوم می تواند حاصل از اختلاط سیال های ماگمایی با آب های جوی در مراحل تأخیری کانه زایی باشد. در نهایت برپایه شواهد زمین شناسی، کانی شناسی، ژئوشیمی و میانبارهای سیال کانه زایی اکسیدهای آهن- آپاتیت در منطقه فلززایی بافق مشابه کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت تیپ کایرونا است و ترکیبی از فرایندهای ماگمایی- گرمابی در تشکیل آن ها نقش داشته است.