چکیده: کانسار مس رباعی در 95 کیلومتری جنوب شهرستان دامغان، 5 کیلومتری جنوب شرق روستای دیان و کانسار آهن( مس و طلا) رباعی حدوداً در یک کیلومتری جنوب شرق کانسار مس رباعی، در بخش شمالی پهنه زمین ساختی ایران مرکزی و رشته کوه آتشفشان- رسوبی طرود چاه شیرین قرار گرفته اند. واحدهای سنگ شناختی رخنمون یافته در منطقه شامل شیست ها، سنگ آهک ها و دولومیت های دگرگون شده پالئوزوئیک(اردویسین-سیلورین)، سنگ آهک های کرتاسه پسین، سنگ های آتشفشانی به شکل گدازه و آذراواری ائوسن و رسوبات کواترنری می باشند. سنگ آهک های کرتاسه پسین در منطقه تحت تاثیر ساب-ولکان های داسیتی جوان تر قرار گرفته و سبب کانی زایی آهن شده است. سنگ های آتشفشانی ائوسن غالباً شامل بازالت، آندزیت بازالت، آندزیت، تراکی آندزیت، داسیت و سنگ های آذراواری نظیر توف ماسه ا ی، توف برش، کریستال توف، لیتیک توف و آگلومرا هستند. براساس داده های ژئوشیمیایی سنگ های آتشفشانی منطقه از نظر ترکیب شیمیایی بیشتر ماهیت کالک آلکالن و از لحاظ تکتونوماگمایی مربوط به محیط فرورانش می باشند. دگرسانی های مهم منطقه شامل آرژیلیتی، کلریتی، کربناتی، سیلیسی و هماتیتی شدن است. مطالعات صحرایی و کانه نگاری مشخص می سازد که کانی زائی مس در منطقه رباعی بیشتر بصورت رگه - رگچه ای، پرکننده فضای خالی بین دانه ای توف ها و همچنین بصورت رگه- رگچه ای و دانه پراکنده در سنگ میزبان آندزیت، آندزی بازالت با ترکیب حدواسط رخ داده است. عوامل موثر و کنترل کننده کانی زایی منطقه شامل، تکتونیک ناحیه ای و ساختارهای محلی، سنگ های میزبان، محلوهای گرمابی، توده های نفوذی نیمه عمیق یا ساب ولکان ها و غیره هستند. کانی های تشکیل دهنده کانسار مس رباعی در سه مرحله هیپوژن(کالکوپیریت، پیریت، بورنیت، کالکوسیت و طلا)، سوپرژن احیایی(کالکوسیت، دیژنیت و کوولیت) و سوپرژن اکسیدی(مالاکیت، آزوریت، کریزوکلا و اکسیدها و هیدرواکسیدهای آهن) رخ داده است. باطله ها و کانی های فرعی کانسار مس رباعی را پیریت، مگنتیت، هماتیت، گوتیت، لیمونیت، کلسیت، دولومیت، کوارتز، باریت و کانی های رسی تشکیل می دهند. مهمترین بافت های موجود در ماده معدنی دانه پراکنده، اکسلوشن، رگه- رگچه ای، شکافه پرکن، جانشینی، کلوفرمی و کاتاکلاستیک هستند. کانی زایی آهن بصورت رگه ای در توف ماسه ای رخ داده است. کانی های تشکیل دهنده کانسار آهن (مس و طلا) رباعی به دو دسته تقسیم می شوند: الف-کانی های آهن دار شامل هماتیت، الیژیست، مگنتیت، پیریت، لیمونیت، گوتیت و ب- کانی های مس دار نظیرکالکوپیریت، کالکوسیت، کوولیت و مالاکیت. نتایج به دست آمده از مطالعات میان بارهای سیال، فراوانی دمای همگن شده و شوری سیال در کانسار آهن(مس و طلا) رباعی به ترتیب 150- 249⁰C و 2-4W%NaCl و در کانسار مس رباعی 140- 170⁰C و 2-6W%NaCl می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق کانسار مس(طلا) رباعی شباهت های بیشتری با کانسارهای اپی ترمال سولفید متوسط و کانسار آهن، مس و طلای رباعی بیشترین شباهت را با کانسارهای اسکارنی کلسیمی کم دما و IOCG دارد.