چکیده: مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران، با بحران آب و خشکسالی روبرو هستند. یکی از راه های مقابله با این بحران، بهره برداری از فاضلاب خام در آبیاری محصولات زراعی است. بسته به ماهیت مواد تشکیل دهنده فاضلاب، آبیاری با این منبع آب می تواند آثار مفید یا زیانباری بر خاک داشته باشد. به منظور بررسی اثرات آبیاری با فاضلاب خام بر کیفیت خاک، پژوهشی در منطقه جنوب تهران (منطقه شهر ری) بر روی اراضی کشاورزی که از سال 1352 با فاضلاب خام آبیاری می شوند، انجام گرفت. برای این منظور 44 نمونه خاک از عمق 15-0 سانتی‌متری و 16 نمونه از عمق 30-15سانتی‌متری و از سه منطقه آبیاری شده با فاضلاب (منطقه F)، آبیاری شده با پساب (منطقه E) و آبیاری شده با آب زیر زمینی (منطقه S) برداشت گردید. برخی از ویژگی های فیزیکی-شیمیایی (ماده آلی و بافت) و همچنین غلظت برخی عناصر و فلزات سنگین (Cr, As, Cu, Pb, P, Cd, Zn) در خاک های برداشت شده اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد در اثر استفاده از فاضلاب خام در زمین های کشاورزی میزان ماده آلی خاک به نحو چشمگیری از 0.2 تا 2.47% افزایش یافته و غلظت برخی فلزات سنگین (Zn (mg/l 120.3)، Pb (mg/l 72)، Ni (mg/l 48.5)) در این خاک ها بالا رفته است. همچنین آنالیز 3 نمونه از آب مورد استفاده در منطقه نشان داد که غلظت برخی فلزات در این آب ها بالاست که این امر می تواند در طولانی مدت باعث انباشت هر چه بیشتر فلزات در خاک شود و ترکیب آن را تغییر دهد. تحلیل های آماری نشان دادند که دو عامل اصلی فعالیت های کشاورزی (استفاده از کودهای شیمیایی) و استفاده از فاضلاب و پساب، مهمترین منشاء آلودگی فلزی در خاک های منطقه مورد مطالعه هستند.