چکیده: کانسار آهن زیدر در 80 کیلومتری شرق شاهرود و حدود 25 کیلومتری شرق میامی بر روی زیرپهنه سبزوار و انتهای شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی واقع شده است. توالی لیتولوژیکی منطقه با روند عمومی شمال شرق – جنوب غرب، شامل واحد آهکی کرتاسه و واحدهای آهک تخریبی، ماسه سنگ، مارن، توف، شیل و کنگلومرا در محدوده سنی ائوسن میانی می باشد. ماده معدنی بصورت لایه ای و عدسی هم روند در داخل واحد توف و مارن قرار گرفته است. کانه زایی به صورت اولیه، ثانویه و تحت تأثیر هوازدگی می باشد. کانی های اصلی شناسایی شده در منطقه شامل مگنتیت، هماتیت، پیریت، گوتیت، لیمونیت و نیز باطله های کانسار شامل کلسیت، کلریت، سیلیس، ژیپس و هم چنین در مواردی کانی های رسی هستند. بر اساس مشاهدات صحرایی، نمونه دستی و میکروسکوپی انواع ساخت و بافت شناسایی شده در کانسار شامل ساخت های لایه ای، عدسی و بافت های دانه پراکنده، توده ای، جانشینی، کلوفرمی و داربستی است. کلریتی شدن به رنگ سبز و در واحد توفی، گسترده ترین نوع دگرسانی در کانسار زیدر است. سایر دگرسانی ها، آرژیلیتی، سرسیتی، سیلیسی، کربناتی و دگرسانی اکسید آهن هستند. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی، نسبت های دوتایی Mn/Fe, Zn/V, Co/V, Cr/V و Co/Ni، این کانسار را در گروه کانسارهای آتشفشانی-رسوبی قرار می دهند. با توجه به نمودارهای V/Ti وV/Ni این کانسار در محدوده کانسارهای آهن نواری قرار می گیرد. همچنین با توجه به نسبت Al/Si و نسبت La/Ce غنی شدگی در آب دریا توسط سیالات گرمابی-بروندمی و ته نشینی در محیط رسوبی تحت تغییرات Eh, pH در محیط تشکیل شده است. نمودار توزیع عناصر کمیاب که نسبت به پوسته نرمالیز شده غنی شدگی در عناصر Cu, Mn, Co, Ni و Zn و تهی شدگی در عناصر Ti, V, Sr را نشان می دهد که در مقایسه با انواع کانسارهای BIF بیشترین شباهت را با تیپ آلگوما دارد. هم چنین نمودار REE که به به کندریت نرمالیز شده، نشان دهنده آنومالی منفیEu و به میزان کمی Ce و میزان HREE > LREE می باشد، در نمودار مقایسه ای با کانسارهای BIF بیشترین شباهت با تیپ آلگوما مشاهده می شود. کانسار آهن زیدر از نظر محیط زمین ساختی و ته نشست، سنگ های میزبان همراه، شکل هندسی، کانی-شناسی و ساخت، بیشترین شباهت را با کانسارهای آهن تیپ آلگوما نشان می دهد.