چکیده: در شرایط فعلی، رشد شهرنشینی با افزایش اختلالات روانی همراه است. زیرا یکی از موضوعات مهجور در اکثر برنامه ها و طرح های مرتبط با محیط مصنوع، مباحث کیفی از جمله بحث های زیباشناختی می باشد و توجه اصلی دست اندرکاران اکثرا بر مباحث و عوامل کمی و به خصوص عوامل اقتصادی متمرکز شده است. بنابراین مساله این پژوهش، بررسی سلامت روان ساکنین مجتمع های مسکونی با پیش فرض نقش زیباشناختی است. بنابراین این پژوهش با هدف ارتقای سلامت روان ساکنین با توجه به نقش مولفه‌های زیباشناختی انجام شده است. تبیین مولفه ها و معیارهای سلامت روان و زیباشناختی و چگونگی تحقق آن در نمونه مورد پژوهش (شهرک تالار گرگان) سوالات پژوهش است. پژوهش میدانی از طریق نمونه‌گیری تصادفی در نمونه آماری (301نفر) و با استفاده از پرسشنامه طیف لیکرتی، که استاندارد بودن آن با آزمون های تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل عامل تائیدی در نرم‌افزار spss تائید شده، انجام گرفته است. نتایج مطالعات با استفاده از آزمون های توصیفی، میانگین، تی تک نمونه ای، همبستگی، رگرسیون و تحلیل مسیر در نرم‌افزار spss ارائه شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد وضعیت زیباشناختی و سلامت روان در بین ساکنین، متوسط رو به بالا و تاحدودی مناسب است و بین این دو متغیر، رابطه معنادار و معکوس برقراراست؛ یعنی با افزایش ادراک زیباشناختی و مولفه‌هایش، مولفه‌های افسردگی، اختلال عملکرد اجتماعی، استرس و علائم جسمانی کاهش یافته و در نتیجه نمره کل سلامت روان افزایش می یابد. مولفه‌های زیباشناختی ۸ درصد نمره کل سلامت روان را پیش‌بینی می‌کنند و تنها دو متغیر جنسیت و مدت اقامت تاثیر مستقیم و منفی بر متغیر سلامت روان دارند. در نهایت نتایج پژوهش و راهکارهای معماری جهت ارتقای سلامت روان ساکنین با توجه به ادراک زیباشناختی ارائه گردیده است.