چکیده: مطالعه پیش رو روابط علّی– معلولی سیستم جامع انرژی ایران را با رویکرد پویایی سیستمی تبیین نموده است. هدف از اجرای این تحقیق دستیابی به مدل ها و عوامل اثرگذار بر این بخش بوده است تا با استفاده از ویژگی های مثبت رویکرد پویایی سیستمی به صورت همه جانبه تری در بخش انرژی کشور به تصمیم گیری پرداخت. جامعه مورد بررسی این تحقیق انرژی های تجدیدناپذیر شامل نفت و گاز و انرژی های تجدیدپذیر شامل الکتریسیته، انرژی خورشیدی، برقآبی و بادی می باشند. داده های مورد استفاده در این پژوهش از 92-1370 گردآوری و در نمودارهای مربوطه بیان شدند. با مرور مدل های مرجع انرژی، تحقیق و مطالعات پیشین، تعداد 88 متغیر در رابطه با کنش ها و واکنش-های موجود میان متغیرهای انرژی و زیربخش های آن در راستای اهداف پژوهش برآورد شدند. اثرات این متغیرها بر یکدیگر در فضای نرم افزار ونسیم با روابط علّی در چهار نمودار جداگانه «عرضه و تقاضا، امنیت انرژی، سرمایه گذاری در انرژی های فسیلی و تولید انرژی های تجدیدپذیر» ترسیم شدند. طبق نتایج تحقیق بهای ارزان انرژی پدیده هایی مانند تشویق استفاده ناکارا و زیاد از منابع انرژی بر، استفاده از مازاد درآمد انرژی، منفعت رسانی به گرو ه های ثروتمند، وارد آمدن آثار مخرب زیست محیطی، کاهش توسعه انرژی های جایگزین تجدیدپذیر، عدم ذخیره انرژی و سرمایه گذاری مکفی برای تولید جهت انطباق با تقاضای فزاینده و واردات بنزین به دلیل مصرف بالا را ایجاد نموده است. در این تحقیق استفاده از اهرم قیمت تعادلی به عنوان یکی از راه های جلوگیری از اتمام زودهنگام ذخایر و حفظ آنها برای سالیان بیشتر معرفی می شود. با آزادسازی بهای انرژی تعدیل تقاضا رخ می دهد و منافع حاصل از آن منجر به سودآوری بخش انرژی، تأمین منابع و درآمدهای مورد نیاز برای تحقیق و توسعه سرمایه گذاری در این بخش در جهت توسعه فعالیت های صرفه-جویی کننده در مصرف انرژی، افزایش ذخایر موجود برای صادرات و در نتیجه افزایش درآمدهای صادراتی خواهد شد. با سرمایه گذاری در بخش انرژی، ظرفیت تولید منابع در دسترس افزایش می-یابد و می توان بر مقدار عرضه افزود. البته با تولید از منابع، مجدداً از مقدار آنها کاسته می شود و نیاز به تزریق نفت و گاز و انجام سایر روش های ازدیاد برداشت بروز می کند.