چکیده: برنامه‌ریزی و زمان‌بندی تولید با توجه به شرایط حاکم بر فضای تصمیم‌گیری نظیر نحوه برنامه و زمان‌بندی خاص سفارش‌ها و محدودیت منابع انرژی از اهمیت بالایی برخوردار است. این در حالی است که نقش بالای این مقولات بر مدیریت کارای هزینه‌ها در صنعت فولاد بر اهمیت آن‌ها می‌افزاید. رشد روزافزون صنایع در دهه‌های اخیر و رقابت‌های شدید در بازار، برای رسیدن به اهداف و استراتژی‌های از پیش تعیین‌شده نیاز به برنامه‌ریزی تولید دارد و صریحاً می‌توان ادعا نمود که بدون برنامه‌ریزی تولید و زمان‌بندی تولید رسیدن به آرمان‌های از پیش تعیین‌شده غیرممکن می‌باشد. از سوی دیگر، در طی سال‌های اخیر همراه با افزایش توجه به مقولات زیست‌محیطی و تشدید قوانین نظارتی در این حوزه، صنعت فولاد را به‌عنوان یکی از صنایع آلاینده تحت تأثیر خود قرار داده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های صنایع فولاد، برنامه‌ریزی تولید مناسب است که با توجه به سفارشی بودن این تولید در این صنعت، زمان‌بندی تولید ازجمله مهم‌ترین مسائل تصمیم‌گیری آن خواهد بود. همچنین با توجه به لزوم استفاده حداکثری از ظرفیت انبار در این صنعت، پرداختن به برنامه‌ریزی موجودی‌ها نیز امری ضروری است. در این راستا، پژوهش حاضر باهدف ارائه مدل ریاضی برنامه‌ریزی تولید و زمان‌بندی تولید با در نظر گرفتن هزینه انرژی وابسته به زمان در سال 1394-1395 در صنعت فولاد انجام گرفت که مدل ارائه‌شده، برنامه‌ریزی تولید و زمان‌بندی را توأماً با لحاظ نمودن هزینه انرژی در نظر گرفته است. لزوم این کار در استفاده مناسب از ظرفیت منابع در اختیار نظیر فضای انبارها و توان ماشین‌آلات و کاهش هزینه‌های انرژی در صنعت فولاد است. این مدل در عمل می‌تواند نقش کلیدی در بهبود برنامه‌ریزی تولید صنایع فولاد از طریق تولیدات به‌اندازه از محصولات مختلف، کاهش موجودی مازاد در انبار داشته باشد و بدین ترتیب کاهش هزینه نگهداری و استفاده مناسب از منابع انرژی در دسترس را در پی داشته باشد. در ادامه مدل ارائه‌شده با استفاده از نرم‌افزار بهینه‌سازی گمز حل‌شده و نتایج آن مانند میزان تولید هر محصول روی هر ماشین، ظرفیت ایدئال انبار برای هر محصول در انبارهای میانی و میزان انرژی مصرفی از هر منبع در هرماه و در افق زمانی یک‌ساله ارائه‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از کارایی مدل پیشنهادی جهت زمان‌بندی تولید در صنعت فولاد با توجه به الزامات فضای تصمیم‌گیری آن است. بر اساس نتایج تحقیق تولید همه محصولات با توجه به تقاضای فعلی بازار قابل‌قبول و اقتصادی نبوده و ظرفیت انبارهای میانی برای محصولات مختلف در ماه‌های متفاوت در سال مشخص گردید و متوجه شدیم که در سه‌ماهه اول سال میزان مصرف انرژی بیش از دیگر ماه‌های سال بوده است.