چکیده: زغالسنگ فراوانترین سوخت فسیلی در جهان بوده و چندین قرن است که بیشتر از آن به عنوان یک منبع مهم انرژی استفاده می شود. اما از مدت ها قبل به زغالسنگ به عنوان منبع عناصر کمیاب توجه ویژه ای شده است و منابعی از زغالسنگ نیز به عنوان منبع اقتصادی عناصر کمیاب معرفی شده اند. محدوده معدنی مهماندویه در 77کیلومتری غرب شاهرود و در حوضه زغالی البرز شرقی واقع گردیده است. رسوبات زغال دار این منطقه بخشی از سازند شمشک به سن تریاس بالایی و ژوراسیک زیرین هستند که از پایین به سنگ آهک های دولومیتی سازند الیکا و از بالا به به سنگ های آهکی سازند دلیچای محدود می شوند. محدوده زغالی مهماندویه ، جزو بخش طزره و شامل سه زیربخش پشکلات، آسیاب و کلاریز می باشد.مطالعات کانی شناسی توسط آنالیزهای XRD, SEM و رامان و میکروسکوپ پلاریزان انجام گرفت که کانی های آلبیت، آنورتیت، انهیدریت و کائولینیت توسط آنالیز XRD مورد شناسایی قرار گرفتند. وجود کانی های سریسیت، ژیپس، گالن، زیرکن، پیریت، کلسیت، دولومیت و سیدریت و فاز کانی مولیبدن توسط میکروسکوپ الکترونی به اثبات رسید. کانی روتیل توسط آنالیز رامان شناسایی شد. با مطالعات پتروگرافی ماسرال غالب ویترینایت تشخیص داده شد. با انجام آنالیز ICP و مقایسه غلظت عناصر در خاکستر زغال مورد مطالعه (لایه زغالی P30) با متوسط خاکستر زغال های جهان، عنصر بیسموت با مقدار متوسط 5/2ppm بالاترین غنی شدگی (حدود20 برابر) را از خود نشان می دهد و بعد از آن عناصر Ag,Cu,Zn و As نیز غنی شدگی بالایی دارند. همچنین در مقایسه با خاکستر زغال 4 معدن ایران(پرورده طبس،طزره، سنگرود و آلاشت) عنصر کادمیوم با مقدار متوسط 7/2ppm بالاترین غنی شدگی را در بین سایر عناصر از خود نشان داده و عناصری مانند Sb,Bi,Pb,Zn,Tl,Cuو Mo نیز غنی شدگی نسبتا بالایی را دارا هستند.