چکیده: مس و روی از مهم‌ترین فلزات غیر آهنی هستند که نقش مهمی در زمینه‌های مختلف صنعتی و تجاری دارند. در سال‌های اخیر افزایش تقاضای فلزات به کاهش ذخایر اولیه و کانه‌های با عیار بالا منجر شده است و از این رو کانه‌های با عیار پایین، باطله‌ها و ذخایر ثانویه به عنوان یک منبع مهم فلز در نظر گرفته شده‌اند. بنابراین، این تحقیق بر دو مرحله کاری شامل بررسی رفتار لیچینگ مس و روی از یک نمونه باطله سنگ چینی و سپس بازیابی آن‌ها از محلول لیچینگ با استفاده از فرآیند استخراج با حلال متمرکز شد. در فاز اول اثرات اصلی و متقابل پنج عامل مهم از قبیل نسبت مایع به جامد، غلظت اسید سولفوریک، سرعت هم‌زدن، دما و زمان لیچینگ روی نرخ لیچینگ مس و روی با استفاده از روش سطح پاسخ مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که فرآیند لیچینگ به شدت تحت تأثیر اثرات متقابل بین عامل قرار گرفت. همچنین بازیابی‌های لیچینگ مس و روی تقریباً با افزایش همه عامل‌ها در محدوده‌ی مورد بررسی افزایش یافتند. هرچند تقریباً مستقل از دور هم‌زنی بودند که نشان‌دهنده‌ی آن است که واکنش شیمیایی سطح کنترل کننده‌ی سینتیک لیچینگ است. بالاترین بازیابی‌های لیچینگ مس (73/95%) و روی (81/02%) تحت شرایط غلظت اسید 10%، سرعت هم‌زنی 300 دور در دقیقه، نسبت مایع به جامد 10 میلی‌لیتر بر گرم، دمای 35 درجه‌ی سانتی‌گراد و مدت زمان لیچینگ 75 دقیقه به دست آمد. در فاز دوم رفتار استخراجی مس و روی از محلول فروشویی سولفاته نمونه باطله سنگ چینی با استفاده از حلال‌های آلی چمورکس CP-150 و دپا رقیق شده در کروزین مورد بررسی قرار گرفت. چمورکس CP-150 توانایی استخراج و انتخابیت بالاتری را برای مس نشان داد، درحالیکه دپا توانایی استخراج بیشتری برای روی داشت. همچنین نتایج نشان داد که حدود 97/88% مس و 78/2% روی در مدت زمان تماس 10 دقیقه، نسبت فاز آبی به آلی 1، غلظت 10% استخراج کننده‌ها و دمای محیط به ترتیب با چمورکس و دپا در 2/5pH و 2 استخراج شدند. ضمناً دیاگرام مک کیب تیل برای تعیین تعداد مراحل تئوریکی استخراج رسم شد و برای دستیابی به بیشینه کارایی استخراج، یک استخراج تک مرحله‌ای برای مس و یک فرآیند استخراج دو مرحله‌ای برای روی نیاز شد. بعلاوه، مکانیزم فرآیند استخراج مطالعه شد و یافته‌ها مشارکت حدود 1/5 و 1 مول چمورکس و دپا را در فرم دیمر برای استخراج یک مول مس و روی از محلول لیچینگ نشان داد. پارامترهای ترمودینامیکی نیز اندازه گیری شدند و نشان دادند که فرآیند استخراج برای مس گرماگیر و برای روی گرمازا است.