چکیده: امروزه ابزار رفتارسنجی از اهمیت ویژه‌ای در کنترل پایداری و ایمنی سازه‌ها برخوردار است. انتخاب، نوع و جانمایی صحیح ابزارها در رفتارسنجی یک سازه می‌تواند بروز پدیده‌ها و عوامل مخرب نظیر ایجاد ترک و جابجایی در سازه و فشار آب منفذی و کاهش تنش و ... را شناسایی کند. یکی از انواع ابزارهای رفتار نگاری که برای اندازه‌گیری جابجایی‌های سطحی و عمقی استفاده می‌گردد، کشیدگی سنج‌های نوع مغناطیسی و میله‌ای هستند. این ابزارها درون گمانه‌ای که در خاک و سنگ حفاری می‌شوند، قرار داده شده و فضای داخل گمانه با مخلوط دوغاب بنتونیت - سیمان پر می‌شود. در برخی موارد اندازه‌گیری‌های قابل‌انتظار با نتایج داده‌های ابزار دقیق دارای اختلاف بوده و این اختلاف و خطا را می‌توان در اغلب موارد به عدم اتصال مناسب نقطه گیرداری و نوع و خواص دوغاب نسبت به محیط در برگیرنده و مورد بررسی نسبت داد. بدین منظور در این پژوهش تعدادی آزمون آزمایشگاهی با طرح اختلاط‌های مختلف دوغاب جهت تعیین خواص مکانیکی و اندرکنش بین دوغاب و لوله ABS انجام گرفته است. همچنین برای بررسی تأثیر پارامترهای کنترلی بر روی اندازه‌گیری جابجایی، مطالعه عددی با استفاده از نرم‌افزار FLAC3D به همراه مدلسازی کشیدگی سنج گمانه‌ای انجام شده است. در این راستا اثر نسبت مدول الاستیک دوغاب – خاک، پارامترهای سطح مشترک خاک/ دوغاب (زاویه اصطکاک و چسبندگی) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعات آزمایشگاهی و عددی نشان می‌دهد هرچه درصد اختلاط آب به سیمان و بنتونیت به سیمان افزایش یابد مقاومت فشاری، مدول نمونه دوغابی و همچنین تنش برشی سطح مشترک کاهش خواهد یافت. درصد خطای اندازه‌گیری ابزار رابطه مستقیمی با مدول دوغاب پرکننده گمانه دارد که متناسب با نزدیکی مقدار مدول دوغاب به مدول خاک اطراف، درصد خطای اندازه‌گیری به‌طور مستقیم کاهش می‌یابد. هرچه مدول دوغاب بیشتر از محیط اطراف آن باشد مقدار جابجایی منتقل شده به ابزار کمتر بوده و درنتیجه درصد خطای اندازه‌گیری بیشتر خواهد بود. همچنین برای نسبت‌های مدول الاستیک دوغاب-خاک/ سنگ بیشتر از 10 درصد در مورد سه نوع خاک مختلف (نرم، متوسط و سخت) و دو نوع توده سنگ ضعیف و متوسط، خطا قابل توجه بوده و درصد خطا در نوع خاک نرم دربرگیرنده ابزار نیز بیشتر حاصل شده است.. همچنین اثر زاویه اصطکاک داخلی و چسبندگی سطح مشترک در خطای اندازه‌گیری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج گویای تأثیر ناچیز زاویه اصطکاک داخلی سطح مشترک و تأثیر محسوس چسبندگی سطح مشترک در درصد خطای اندازه‌گیری دارد بطوریکه هرچه چسبندگی سطح مشترک به مقدار چسبندگی محیط اطراف دوغاب نزدیک‌تر باشد مقدار درصد خطا کمتر خواهد بود. در نهایت با توجه به نتایج، الگوی پیشنهادی برای محدوده مدول دوغاب پرکننده ارائه شده است.