چکیده: در این پژوهش، فرآیند استخراج سرب از محلول فروشویی هیدروکسید سدیم با استفاده از حلال آلی تری بوتیل فسفات (TBP) رقیق شده در کروزین و استریپ آن با استفاده از اسید هیدروکلریدریک مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین تأثیر پارامترهای مهم شامل pH، دما، غلظت استخراج کننده، زمان استخراج و نسبت فاز آلی به فاز آبی بر استخراج سرب تعیین شده است. نتایج نشان داد که غلظت TBP و نسبت فاز آلی به فاز آبی بیشترین تأثیر را بر استخراج سرب دارند و افزایش دما و نسبت فاز آلی به فاز آبی با افزایش نرخ استخراج سرب ارتباط مستقیم دارد. بیشترین مقدار استخراج سرب (93.66 درصد) در سرعت هم زنی 500 دور بر دقیقه، pH 4، دمای 40 درجه سانتی-گراد، غلظت TBP یک مولار، نسبت فاز آلی به فاز آبی 5 و زمان استخراج 20 دقیقه به دست آمد. هم چنین تأثیر هم-افزایی حلال های آلی شامل دپا و سیانکس 272 با تری بوتیل فسفات، هر کدام به طور جداگانه (هر دو رقیق شده در کروزین) بر نرخ استخراج سرب مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که نرخ استخراج سرب با استفاده از حلال آلی تری بوتیل فسفات بیشتر از سیستم استخراج با حلال آلی هم افزایی است. پارامترهای ترمودینامیکی فرآیند استخراج با حلال آلی تری بوتیل فسفات رقیق شده در کروزین شامل آنتالپی استاندارد (∆H)، انرژی آزاد گیبس (∆G) و آنتروپی استاندارد (∆S) تعیین شدند و مقادیر آن ها به ترتیب 5.88 کیلوژول بر مول، 23.47- کیلوژول بر مول و 98.50 ژول بر مول درجه کلوین بدست آمد که نشان دهنده مطلوب بودن استخراج سرب از لحاظ ترمودینامیکی می-باشد. از نمودار مک کیب-تیل برای تخمین تعداد مراحل تئوریکی استخراج استفاده شد. نتایج نشان داد که 3 مرحله استخراج برای دستیابی به حداکثر استخراج سرب در نسبت فاز آبی به فاز آلی یک نیاز است. در نهایت، تأثیر پارامترهای مهم شامل غلظت اسید هیدروکلریک، سرعت هم زدن، زمان استریپینگ و نسبت فاز آبی به فاز آلی بر استریپینگ سرب ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که از بین فاکتورهای مورد مطالعه، غلظت اسید و نسبت فاز آبی به فاز آلی بیشترین تأثیر را بر نرخ استریپ سرب به وسیله ی اسید هیدرو کلریدریک داشتند و حدود 68 درصد سرب با اسید هیدروکلریک 4 مولار در نسبت فاز آبی به آلی 4 بازیابی می گردد.