چکیده: امروزه بخش عمده ای از انرژی برق توسط نیروگاه های برق آبی تولید می شود که براساس شرایط موجود می توانند به دو صورت زیرزمینی و سطحی احداث شوند. برای نیروگاه های زیرزمینی نیاز است که سازه هایی بزرگ مقیاس ایجاد شود که به دلیل بزرگی ابعاد، حساسیت ویژه و عمر بالای این سازه ها، طراحی و تحلیل پایداری آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. تحلیل پایداری و مسایل مربوط به پایداری فضاهای زیرزمینی که بخشی از این تحقیق هستند، یکی از مباحث رایج و کاربردی در مطالعات مکانیک سنگ و ژئوتکنیک است. با عنایت به گسترش نرم افزارهای متعدد و ظهور رایانه های پیشرفته و مناسب برای محاسبات تکراری، روش های عددی در تحلیل پایداری سازه های زیرزمینی در مرحله طراحی و نیز در حین حفاری به صورت گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته است. براین اساس، نرم افزارهای سه بعدی مبتنی بر روش های عددی می تواند در طراحی، تحلیل پایداری و برآورد تحکیمات فضاهای زیرزمینی مورد استفاده قرار گیرد. سد و نیروگاه سردشت یکی از پروژه های مهم عمرانی کشور است که مطالعات آن از چند دهه پیش و تجهیز کارگاه آن از تابستان سال 1387 شمسی شروع گردیده است. نیروگاه برق آبی که برای این سد طراحی شده دارای سه واحد 40 مگاواتی و جمعاً به ظرفیت 120 مگاوات است. مساله زیرزمینی یا روباز بودن نیروگاه از نکات مهم این پروژه است زیرا از یک سو عواملی چون ایجاد شبکه وسیع حفریات زیرزمینی (نظیر S شفت ها، مخازن ضربه گیر، مغارهای اصلی و ترانسفورمر)، هزینه بالای تحکیمات و پایدارسازی فضاها، به واسطه مقاومت پایین توده سنگ دربرگیرنده و از سوی دیگر مباحث مربوط به پدافند غیرعامل به دلیل حساس بودن و سوابق منطقه باعث شده که انتخاب روش احداث نیروگاه به صورت زیرزمینی یا روباز از اهمیت بالایی برخوردار باشد. در این تحقیق، ابتدا اطلاعات و داده های مکانیکی مربوط به توده سنگ دربرگیرنده، ظرفیت واحدهای نیروگاهی، ابعاد مغارها و مطالعات زمین شناسی از شرکت های مهندسی مشاور مهاب قدس، مشانیر و شرکت مهندسی سپاسد جمع آوری و تحلیل های آماری بر روی آنها انجام شده است. در مرحله دوم، فضاهای زیرزمینی (شامل مغارهای اصلی و ترانسفورمر، تونل های آبرسان، باس داکت ها و خروجی ها) در نرم افزار FLAC3Dمدل سازی شده و تحلیل پایداری بر روی آنها صورت گرفته است. در نهایت نیروگاه های زیرزمینی و سطحی به لحاظ پایداری، هزینه های سرمایه ای و جاری، فنی و ملاحظات پدافند غیرعامل با یکدیگر مقایسه شده اند.