چکیده: نشت یک عامل خارجی آلوده کننده به داخل خاک با توجه به ماهیت آن می تواند باعث تغییراتی در ساختار فیزیکی و یا شیمیایی خاک شود.یکی از مهمترین و متداول ترین این عوامل ،مواد نفتی و یا یکی از مشتقات آن می باشند که در خانواده مواد هیدروکربنی جای میگیرند.نشت و انتشار این مواد می تواند بر اثر عوامل طبیعی مانند نشت طبیعی و یا نشست زمین در سایت های تولید و نگهداری آن و یا عوامل انسانی مانند تصادف تانکر ها ، آسیب دیدگی لوله های انتقال و مخازن و... باشد.این ورود و انتشار به داخل خاک علاوه بر مخاطرات زیست محیطی متعدد از جمله آلودگی منابع زیر زمینی آب می تواند باعث تغییرات در پارامتر های مربوط به خاک شود.این تغییرات با توجه به نوع و ساختار خاک می تواند به تغییراتی در خصوصیات فیزیکی و یا بافت و ساختار آن شود.تغییر در پارامتر های ژئوتکنیکی خاک نیز ممکن است سبب بهبود و یا افت در بخشی از عملکرد خاک شود.از طرفی به علت هزینه بر و زمان بر بودن پاکسازی خاک آلوده شده با این مواد و همچنین صرفه اقتصادی ساخت در منطقه آلوده شده ، لازم است که حتما خصوصیات مهندسی و پارامتر های ژئوتکنیکی خاک آلوده مورد مطالعه قرار گرفته تا در هنگام طراحی و ساخت سازه های مورد نظر ، نتایج حاصله مورد لحاظ قرار گیرد. از آنجایی که مقاومت برشی خاک به عنوان یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده کیفیت خاک ظاهر می شود و در تحلیل و بررسی موضوعاتی از قبیل فشار افقی در برابر دیوار های حائل و سپر ها و مهاربند ها ، پایداری شیب ها ، ظرفیت باربری نهایی خاک و ... نقش اساسی دارد ، این پارامتر در پایان نامه حاضر مورد بررسی قرار گرفته است.مبنا پژوهش فوق بر اساس آزمایش برش مستقیم می باشد که در دستگاه خاص خود انجام می پذیرد. خاک مورد استفاده در این تحقیق از نوع درشت دانه شنی – ماسه ای می باشد که از محوطه سایت نفتی شاهرود جمع آوری گشته است.به منظور تعیین اثر نوع آلاینده ، مقدار آلودگی و گذشت زمان ، نمونه هایی بدون آلودگی به عنوان پایلوت در ابتدا مورد آزمایش قرار گرفته و سپس نتایج بدست آمده از نمونه های آلوده با آن مقایسه گردیده است. نمونه های خاک پس از آلوده شدن با دو ماده هیدروکربنی نفت سفید (نفت) و نفت گار (گازوئیل) و در مقادیر 2% و 4% و پس از 10 روز گذشت زمان مورد آزمایش برش مستقیم بزرگ مقیاس با جعبه برش 15 ×30 ×30 و نرخ اعمال برش 2.067 میلیمتر بر دقیقه قرار گرفته اند. علاوه بر این جهت مشاهده تاثیر عامل گذشت زمان بر مقاومت ، نمونه هایی ساخته شد که پس از 2 برابر مدت زمان گذشت قبلی آزمایش بر آن انجام شد. نتایج بیانگر کاهش محسوس مقاومت نمونه پس از آلودگی به گازوئیل و رفتار مشابه آن پس از آلودگی به نفت می باشد که البته این روند با افزایش مقدار مواد آلوده کننده ، افزایش می یابد. درنتیجه با توجه به تفاوت های ساختاری بین دو ماده نفت و گازوئیل ، نمونه های آلوده به گازوئیل نسبت به نمونه های مشابه آلوده به نفت مقاومت کمتری از خود نشان می دهد. همچنین با افزایش میزان آلودگی ، زاویه اصطکاک داخلی () کاهش و میزان چسبندگی (C) افزایش می یابد.