چکیده: قارچ گانودرما لوسیدم به دلیل داشتن ارزش دارویی بالا، در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قارچ حاوی دو ماده موثره مهم گانودریک اسید و پلی‌ساکارید می‌باشد. در این تحقیق تاثیر عوامل شیمیایی محیط کشت مایع بر میزان رشد و تشکیل متابولیت‌های ثانویه (پلی‌ساکارید و گانودریک اسید) توده زیستی قارچ گانودرما لوسیدم بررسی شدند؛ تا سوبسترای کلیدی که بیشترین تاثیر را در تولید محصول دارد مشخص شود. آزمایشات این تحقیق در دو بخش صورت گرفت. در بخش اول با استفاده از روش یک عامل در زمان، تاثیر پنج نوع منبع کربنی (شربت فروکتوز، شربت گلوکز، پودر گلوکز، نشاسته گندم و نشاسته ذرت)، پنج نوع منبع نیتروژنی (پودر آب پنیر، پپتون گوشت، عصاره مخمر، پودر سویا و شربت گلوتن مایع)، هفت pH اولیه (5، 5/5، 6، 5/6، 7، 5/7 و 8)، سه غلظت مختلف ((g/L) 1/0، 01/0 و 05/0) نانو ذره اکسید منیزیم و دی‌اکسید تیتانیوم و در نهایت چهار غلظت مختلف ((μL/L) 10، 20، 100 و 300) ویتامین پیریدوکسین (B6) بر میزان رشد و تشکیل متابولیت‌های ثانویه توده زیستی این قارچ در محیط کشت مایع مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش دوم با استفاده از روش آماری سطح پاسخ، تولید گانودریک اسید و پلی‌ساکارید توده زیستی این قارچ با استفاده از مقادیر متفاوت سوبسترای کلیدی بهینه سازی شد. نتایج روش یک عامل در زمان نشان داد، که منبع کربنی شربت گلوکز، منبع نیتروژنی پودر آب پنیر، pH اولیه 5، غلظت g/L 1/0 نانوذره دی‌اکسید تیتانیوم، غلظت g/L 05/0 نانوذره اکسید منیزیم و غلظت μL/L 100 ویتامین پیریدوکسین در ml 100 محیط کشت مایع بیشترین تاثیر را بر میزان رشد توده زیستی این قارچ داشتند. نتایج روش یک عامل در زمان نشان داد، که منبع کربنی نشاسته گندم، منبع نیتروژنی پودر آب پنیر، pH اولیه 5/6، غلظت g/L 01/0 اکسید منیزیم، غلظت μL/L 20 ویتامین پیریدوکسین بیشترین تاثیر را در تولید پلی ساکارید داشتند. نتایج روش بهینه سازی سطح پاسخ مشخص کرد که سطوح (g/L) 5/37 نشاسته گندم و (g/L) 20 پودر آب پنیر بیشترین تاثیر را بر میزان تولید پلی‌ساکارید توده زیستی این قارچ در محیط کشت مایع دارند. در حالیکه نتایج روش یک عامل در زمان نشان داد، که منبع کربنی شربت گلوکز، منبع نیترونی عصاره مخمر، pH اولیه 5/6، غلظت g/L 05/0 نانوذره دی‌اکسید تیتانیوم، غلظت g/L 05/0 نانوذره اکسید منیزیم، غلظت μL/L 100 ویتامین پیریدوکسین بیشترین تاثیر را در تولید گانودریک اسید داشتند. نتایج روش بهینه سازی سطح پاسخ مشخص کرد که (g/L) 50 شربت گلوکز و (g/L) 30 شربت گلوتن مایع بیشترین تاثیر را بر میزان تشکیل گانودریک اسید توده زیستی این قارچ در محیط کشت مایع دارند.