چکیده: تنش گرما از عوامل کاهنده رشد و عملکرد برنج به شمار می رود. هدف از این بررسی، ارایه احتمال وقوع تنش گرما در دوره رشد و نمو برنج و همچنین مطالعه امکان کاهش اثرات تنش گرما بر برنج با استفاده از محلول پاشی سالیسیلیک اسید و پرتودهی بذر با امواج التراسونیک بود. آزمایش به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در ٣ تکرار در مزارع هنرستان کشاورزی امام خمینی شهرستان علی آباد کتول انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل امواج آلتراسونیک در چهار سطح شاهد ( عدم پرتودهی )، و پرتودهی بذر به مدت 3، 6، و 9 دقیقه با امواج التراسونیک با فرکانس ٤٢ کیلوهرتز ، و محلول پاشی سالیسیلیک اسید در سه سطح شاهد ، یک میلی مولار به هنگام ٤ برگی و غلظت ۱میلی مولار به هنگام ٤ برگی و گلدهی بود. بررسی ها نشان داد که برنج به طور قابل توجهی با وقوع تنش گرما مواجه می شود. استفاده از سالیسیلیک اسید در مرحله 4 برگی و پرتودهی بذر به مدت 3 دقیقه توانست عملکرد شلتوک را افزایش دهد که این امر می تواند بیانگر موثر بودن این تیمارها در تقلیل اثرات تنش گرما بر برنج باشد. به طور کلی، کلیه صفات مورد بررسی از جمله فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان اسکوربات پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز، و عملکرد شلتوک رقم طارم هاشمی بطور معنی داری تحت تاثیر برهمکنش پرتودهی بذر با امواج آلتراسونیک و محلول پاشی سالیسیلیک اسید قرار گرفتند.