چکیده: به منظور بررسی تأثیر تلقیح قارچ میکوریزا و کاربرد کود فسفر بر برخی صفات رشدی و عملکرد گیاه ذرت در رقابت با علف‌های هرز آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۳۹۳ انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل علف هرز با سه سطح وجین تمام فصل علف‌های هرز، عدم وجین تمام فصل و علف‌ هرز سلمه‌تره به تنهایی بود. فاکتور دوم میکوریزا در دو سطح (تلقیح با قارچ Glomus mussea، و عدم تلقیح) و فاکتور سوم کاربرد کود فسفر (از منبع سوپر فسفات تریپل 46 درصد) در سه سطح (عدم کاربرد، ۲۵ و۴0 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که تلقیح میکوریزا در مقایسه با عدم تلقیح میکوریزا، باعث بهبود صفت‌های مورد مطالعه گردید، طوری که در شرایط وجین و تلقیح و کاربرد 25 کیلو‌گرم فسفر نسبت به زمان حضور سلمه‌تره و عدم تلقیح و عدم کاربرد کود فسفر افزایش 67 درصدی در عملکرد دانه مشاهده گردید. نتایج نشان داد که عملکرد بیولوژیک ذرت در شرایط وجین و تلقیح نسبت به شرایط عدم وجین و عدم تلقیح افزایش 44 درصدی داشت. بیش‌ترین تأثیر بر وزن 100 دانه مربوط به اثرات سه جانبه وجین × تلقیح با میکوریزا × کاربرد 25 کیلوگرم فسفر بوده که این تیمار نسبت به کمترین تأثیر که مربوط به عدم وجین × عدم تلقیح با میکوریزا × کاربرد 40 کیلو فسفر در هکتار بود وزن 100 دانه را به میزان 45/13 درصد افزایش داد. همچنین بیش‌ترین تأثیر بر کاهش وزن مجموع علف‌های هرز مربوط به اثرات دو جانبه عدم وجین × تلقیح با میکوریزا بود که توانست نسبت به تیمار عدم وجین × عدم تلقیح با میکوریزا مقدار این صفت را به میزان 32 درصد کاهش دهد. همچنین تیمار عدم وجین × تلقیح با میکوریزا × کاربرد 25 کیلو فسفر (در هکتار) توانست نسبت به تیمار عدم وجین × عدم تلقیح با میکوریزا × کاربرد 40 کیلو فسفر (در هکتار) تعداد کل علف‌های هرز را به میزان 52/84 درصد کاهش دهد. قارچ میکوریزا سبب افزایش معنی‌دار درصد فسفر دانه ذرت و فسفر خاک به ترتیب به میزان 60/97 و 26/70 درصد نسبت به عدم تلقیح گردید. براساس نتایج این پژوهش تلقیح میکوریزا از طریق افزایش جذب فسفر و آب باعث بهبود برخی صفات رشدی ذرت و قابلیت رقابت آن با علف‌های هرز گردید.