چکیده: آبخوان آبرفتی داورزن با مساحت 703 کلیومتر مربع غربی ترین آبخوان استان خراسان رضوی است که توسط مجموعه ی افیولیتی در شمال و کفه ی نمکی در جنوب خود محدود شده است. برداشت مداوم آب زیرزمینی طی سالیان دراز، منجر به افت سطح آب و کاهش ذخیره در دسترس و قابل برداشت آب در این منطقه شده است. بر اساس مطالعات کمی صورت گرفته در آبخوان داورزن، جهت جریان آب زیرزمینی از شمال و شمال شرق و ارتفاعات افیولیتی به سمت جنوب و جنوب غرب و کفه ی نمکی می باشد. میزان افت سطح آب در آبخوان داورزن از حداقل 6/1 تا حداکثر 10 متر در طول دوره‌ی 17 ساله متغیر می باشد. هیدروگراف معرف آبخوان داورزن افت میانگین 36/0 متری را برای کل آبخوان در یک دوره‌ی 10 ساله نشان می دهد. مطالعات کیفی آبخوان داورزن نشان می دهد میزان هدایت الکتریکی بین 430 در بخش‌های شمالی تا 4400 میکروموس بر سانتی‌متر در بخش‌های جنوبی و غربی دشت متغیر می‌باشد. افزایش شوری در بخش جنوبی می‌تواند به علت تمرکز چاه‌های برداشتی در نزدیکی کفه نمکی در بخش جنوبی دشت باشد. با توجه به عدم افزایش چشم‌گیر شوری در دشت، این احتمال می رود که آب شیرین به سمت آب شور جریان یافته باشد، و موجب رخداد پدید freshening شده باشد. تیپ آب در نمونه‌های شیرین بیکربنات سدیک و در آب‌های شور کلروره سدیک می‌باشد. تمامی نمونه‌های آب منطقه نسبت به کلسیت و دولومیت فوق اشباع و نسبت به کانی‌های ژیپس و هالیت تحت اشباع می‌باشد. ارزیابی فلزات سنگین در آبخوان داورزن نشان می دهد آلاینده‌های اصلی فلزات سنگین در آب‌های زیرزمینی عناصر کروم، آهن، آرسنیک و سرب هستند. علیرغم اینکه مجموعه ی افیولیتی در شمال آبخوان بیشترین ظرفیت را از نظر عنصر کروم دارد، کمترین غلظت کروم در آب‌های زیرزمینی در نزدیکی ناحیه افیولیتی که در محدوده چشمه های تخلیه شده آن است اندازه گیری شده است. بر اساس مدل مفهومی آلودگی آب‌های زیرزمینی، ژئوشیمی مجموعه ی افیولیتی، ترکیب خاک ناحیه ی غیر اشباع و جهت جریان، ترکیب شیمیایی آب‌های زیرزمینی را کنترل می کند. نمونه‌های کروم رابطه مستقیمی با مقدار EC نشان می‌دهند که نشان می‌دهد نفوذ شوری از کفه نمکی احتمالاً دلیل دیگری برای افزایش غلظت کروم است. نتایج ارزیابی خطرات سلامتی نشان داد که آب‌های زیرزمینی از آلودگی قابل توجهی برخوردارند و در صورت استفاده طولانی‌مدت بدون تصفیه، ممکن است از طریق آب آشامیدنی، خطراتی را برای سلامتی جمعیت انسانی به همراه داشته باشد. بر اساس مدل‌سازی آب زیرزمینی میزان برداشت مطمئن با توجه به روش هیل 3/64 میلیون متر مکعب در سال برآورد گردید. این برداشت معادل 3/18 درصد میانگین برداشت فعلی است و به عنوان حداکثر میزان برداشت مطمئن در آبخوان در نظر گرفته شد. دوره‌ی مبنا برای برآورد برداشت پایدار در آبخوان داورزن، 41 سال (1440- 1400) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد با فرض اینکه برداشت طی سال های آینده به میزان ثابت فعلی ادامه یابد، تغییرات ذخیره پس از گذشت 28 سال در سال 1427 به صفر می رسد. در صورتی که ورودی زیرزمینی در آبخوان پتانسیل افزایش و رسیدن به حجم مشخص شده در سال مورد نظر را نداشته باشد، ادامه ی برداشت فعلی منجر به تهی شدگی و از بین رفتن کامل آبخوان خواهد شد. بنابراین برای رسیدن به شرایط پایدار (تغییرات ذخیره برابر با صفر) میزان برداشت را بایستی حداقل 18 درصد کاهش داد. این مقدار معادل 41/63 میلیون متر مکعب در سال می باشد. بر اساس محاسبات انجام شده، ذخیره کل آبخوان داورزن حدود 8/2 میلیارد مترمکعب، ذخیره تجدیدشونده حدود 49 میلیون مترمکعب در سال و ذخیره استاتیک آن حدود 751/2 میلیارد متر مکعب برآورد گردید. بنابراین ادامه روند فعلی برداشت از آبخوان که سبب کاهش ذخیره سالانه حدود 13 میلیون مترمکعب از آن می گردد، افت ممتد سطح آب زیرزمینی و بنابراین تهی شدگی کامل آبخوان حداکثر طی 211 سال آتی را درپی خواهد داشت. عدد مذکور با فرض کف-شکنی چاه ها تا سنگ کف آبخوان و ثابت ماندن سایر مولفه‌های هیدرولوژیکی مانند تغذیه به دست آمده است.