چکیده: کاهش سرمایه اجتماعی در محلات شهری می تواند منجر به ناپایداری اجتماعی و افت کیفیت زندگی ساکنان شود. ویژگی های محیط کالبدی محلات تاثیر مهمی بر سرمایه اجتماعی ساکنان دارد. علی رغم پژوهش های فراوان در حوزه سرمایه اجتماعی، تاثیر محیط کالبدی محله های شهری بر سرمایه اجتماعی کمتر بررسی شده است. لذا هدف این پژوهش، تعیین تاثیر محیط کالبدی محلات بر سرمایه اجتماعی ساکنان آن ها است. برای انجام تحقیق ابتدا با استفاده از تحلیل محتوای ادبیات مربوط، تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق ارائه گردید و چارچوب مفهومی پژوهش تدوین شد. جامعه آماری تحقیق شامل ساکنان دو محله در مشهد و نمونه گیری به صورت تصادفی بود. حجم نمونه با استفاده از توان آماری با نرم افزار GPower تعیین گردید. خصوصیات ادراک شده محیط کالبدی و سرمایه اجتماعی با ابزار پرسشنامه محقق ساخته از 532 نفر در رده سنی 18 تا 65 سال جمع آوری گردید. پایایی پرسشنامه با استفاده از تحلیل عامل و ضرایب الفای کرونباخ و امگا تایید گردید. روایی محتوایی پرسشنامه توسط متخصصین و روایی سازه پرسشنامه توسط تحلیل عامل بررسی و تایید شدند. برای آزمون فرضیات تحقیق از مدل سازی معادلات ساختاریِ کامل استفاده گردید. از نرم افزارهای SPSS26 و AMOS24 برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره گیری شد. پنج بعد برای سرمایه اجتماعی شامل اعتماد، انسجام قومی و مذهبی، مشارکت، احساس تعلق و پنداشت شناسایی گردید. از میان چهار عامل محیط کالبدی شامل محیط مشوق فعالیت بدنی و تفریح، امنیت، دسترسی و اختلاط کاربری، و زیبایی؛ دو عامل دسترسی و اختلاط کاربری و زیبایی بر سرمایه اجتماعی تاثیر مثبت و معنادار داشتند و 19 درصد از تغییرات سرمایه اجتماعی را تبیین می کردند. تاثیر زیبایی محله بر سرمایه اجتماعی بیش از دسترسی و اختلاط کاربری بود. تفاوت میزان سرمایه اجتماعی در دو محله قدیمی (بالاخیابان) و جدید (حجاب) معنادار نبود. از میان عوامل جمعیت شناختی، تعداد فرزندان و مدت زمان اقامت در محله بر سرمایه اجتماعی تاثیر مثبت و معنادار داشتند. همچنین سن در رابطه بین عوامل محیط کالبدی و سرمایه اجتماعی نقش تعدیلگر داشت و تاثیر محیط کالبدی بر سرمایه اجتماعی برای جوانان قوی تر از میانسالان بود. با توجه به نتایج تحقیق، راهبردهایی برای افزایش سرمایه اجتماعی در محلات پیشنهاد گردید.