چکیده: هدف: هدف از تحقیق حاضر، مقایسه اثر 8 هفته تمرینات متفاوت (هوازی، مقاومتی و ترکیبی) بر سطوح سرمی نسفاتین-1 و مقاومت به انسولین در زنان مبتلا به دیابت نوع 2 بود. روش: این پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی و شامل پیش آزمون و پس آزمون بود. نمونه آماری این پژوهش را زنان مبتلا به دیابت نوع 2، با میانگین سنی (6.1+51.7 سال) و شاخص توده بدنی ( Kg/m2 4.35+29.82) تشکیل دادند که به صورت تصادفی به 4 گروه 15 نفری: 1- تمرین هوازی 2- تمرین مقاومتی 3- تمرین ترکیبی و 4- گروه کنترل تقسیم شدند. نمونه های خون قبل از شروع تمرینات و 48 ساعت پس از اتمام تمرینات در وضعیت ناشتا جمع آوری شد. گروه 1 به مدت 8 هفته تمرینات هوازی، روی تردمیل را با شدت 60 تا 75 درصد ضربان قلب ذخیره به این صورت که طی 4 هفته اول با 60 درصد ضربان قلب ذخیره به مدت 35 دقیقه، که شامل (10 دقیقه گرم کردن)، (20 دقیقه تمرین اصلی)، (5 دقیقه سرد کردن) و 3 روز در هفته و طی 4 هفته دوم با 75 درصد ضربان قلب ذخیره به مدت 45 دقیقه و 3 روز در هفته انجام دادند. گروه 2 تمرین مقاومتی با شدتی معادل 60 درصد یک تکرار بیشینه که شامل 60 دقیقه، شامل گرم کردن (10 دقیقه دویدن نرم، حرکات کششی و جنبشی)، تمرینات مقاومتی با دستگاه های بدنسازی (40دقیقه) و سرد کردن (10دقیقه حرکات انعطافی وکششی) انجام دادند. گروه 3 تمرینات ترکیبی را با مدت زمان حدود 180-190 دقیقه در هفته که شامل 30 دقیقه تمرین هوازی، دویدن روی تردمیل با شدت 60 تا 70 درصد و 30-40 دقیقه تمرین مقاومتی با شدت 60 درصد یک تکرار بیشینه (1RM) بود، انجام دادند. از آزمون T وابسته برای ارزیابی تفاوت درون گروهی، آزمون ANOVA برای ارزیابی تفاوت بین گروهی و آزمون تعقیبی بونفرونی هم برای تشخیص گروه هایی که در آزمون ANOVA تفاوت ایجاد کرده بودند، سطح معناداری P <0.05 استفاده شد. یافته ها: یافته ها در مقایسه درون گروهی نشان داد، سطح سرمی نسفاتین-1 در گروه های 2 (P=0.022) و 3 (P=0.009) بعد از مداخله افزایش معناداری یافته است، سطح سرمی گلوکز ناشتا در گروه های 1 (P=0.044) و 3 (P=0.043)، سطح سرمی انسولین در گروه 3 (P=0.007)، شاخص مقاومت به انسولین در گروه 3 (P=0.009)، عملکرد سلول های بتا در گروه 3 (P=0.001)، سطح سرمی TG در گروه های 1 (P=0.007) و 3 (P=0.006)، سطح سرمی LDL در گروه های 2 (P=0.016) و 3 (P=0.01)، سطح سرمی کلسترول در گروه های 1 (P=0.042)، 2 (0.039=P) و 3 (P=0.021) کاهش معنی داری یافته بود و سطح سرمیHDL در گروه های 1 (P=0.006) و 3 (P=0.005) افزایش معنی داری یافته بود. همچنین کاهش معنی داری درصد چربی بدن در مقایسه درون گروهی بعد از مداخله در گروه 3 (P=0.001)، و کاهش معنی داری شاخص BMI در گروه 3 (P=0.047) مشاهده شد. در آزمون بین گروهی نیز، کاهش معنی دار در سطح سرمی گلوکز ناشتا، انسولین، مقاومت به انسولین، TG، LDL و کلسترول در گروه ترکیبی نسبت به گروه کنترل نشان داده شد. همچنین سطح سرمی HDL نیز فزایش معنی داری در گروه ترکیبی نسبت به گروه هوازی، مقاومتی و کنترل یافته بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه به نظر می رسد، تمرینات ترکیبی محرک مناسب تری برای افزایش سطح سرمی نسفاتین-1 و کاهش عوامل خطر در زنان مبتلا به دیابت نوع 2 هست.