چکیده: اهمیت وجود لایه‌های اکسیدی روی سطح آلیاژ Zr-1%Nb تابع فرایند ساخت و کاربرد مدنظر است. تحقیقات پیشین نشان داده است که حضور این لایه اکسیدی روی سطح برخی از قطعات ساخته‌شده از جنس آلیاژ ذکرشده ویژگی‌هایی مانند افزایش مقاومت به خوردگی، بهبود خواص مکانیکی در سطح، بهبود رفتار سایشی و نهایتاً بهبود عملکرد قطعه در شرایط سرویس را به همراه خواهد داشت؛ از این منظر در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر فرایندهای ساخت بر نحوه ایجاد و رشد لایه اکسیدی باهدف بهبود عملکرد آلیاژ Zr-1%Nb پرداخته‌شده است. لایه اکسیدی مدنظر بر اساس سیکل عملیات حرارتی اکسیدی بر روی آلیاژ ایجادشده است. به‌منظور ارزیابی ماهیت و کیفیت لایه‌ایجادشده از آنالیزهای میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، نانو سختی، طیف‌سنجی توزیع انرژی اشعه ایکس (EDS) و GI-XRD استفاده شده است. آنالیز فازی GI-XRD نشان داده است که لایه‌ایجادشده پس از عملیات حرارتی در دمای 580 درجه سانتی‌گراد در محیط خلأ و پس از آن اکسیداسیون در دمای 540 درجه سانتی‌گراد به مدت 20 دقیقه توانسته است فاز تتراگونال به همراه فاز مونوکلینیک اکسید زیرکونیوم را روی لایه‌های سطحی نمونه‌ایجاد نماید. ازلحاظ رفتار نانو مکانیکی نتایج حاصل از آزمون نانو سختی کیفیت برتر لایه اکسیدی مناسب ذکرشده را تائید می‌نماید؛ زیرا سختی بالا، مقاومت در برابر سایش و کندگی لایه اکسیدی به همراه ضریب اصطکاک پایین‌تر نسبت به نمونه اصلاح سطح نشده مشاهده شده است. لازم به ذکر است که ضخامت لایه اکسیدی فوق حدود 5 میکرون است. جمع‌بندی نتایج ارائه شده نشان می‌دهد که عملیات اکسیدی حرارتی اشاره شده شرایط مناسبی برای قطعاتی است که تحت پدیده سایش و خوردگی در دمای بالا (400 درجه سانتی‌گراد) قرار می‌گیرند.