چکیده: تأثیر نیروهای محیط بر سنگ ها سبب ایجاد سطوح ضعف در آن ها می شود و تقاطع این صفحات با یکدیگر است، که تودة سنگ را به صورت بلوک های مجزایی تبدیل می نماید. اساسی ترین عامل تعیین کننده شرایط ناپایداری تودة سنگ در برابر ساخت و سازه های درون سنگی وضعیت تکیه-گاهی هر بلوک است. احداث سازه ای مانند تونل در توده سنگی با چندین دسته ناپیوستگی می تواند سبب رها شدن بلوک های سنگ با اندازه های متفاوت گردد. بلوک هایی که کم ترین سطح تکیه گاهی در اختیار دارند از بحرانی ترین نحوة استقرار برخوردارند. سقوط و لغزش بلوک ها سبب تخریب پیرامون تونل خواهد شد. یکی از معروف ترین روش های تعادل حدی استفاده شده در سی سال گذشته، روش تحلیل بلوک های کلیدی یا تئوری بلوکی می باشد. تئوری بلوکی به بررسی جابجایی بلوک های سنگی و تحلیل تعادل حدی این بلوک ها از سطح حفریات مختلف می پردازد. در این تحقیق روش تئوری بلوک برای تحلیل ساختاری بلوک های تونل انحراف سد پیر تقی موردبررسی قرارگرفته است. بدین منظور با استفاده از ناپیوستگی های ساختاری توده سنگ در راستا تونل، توسط نرم افزار easy. KBTضریب اطمینان، مد شکست و حجم بلوک ها به دست می آیند و در ادامه بلوک های کلیدی شناسایی می شوند. راستای حفر یک ساز زیرزمینی در سنگ درزه دار راستایی است که در آن کم ترین حجم از بلوک های ناپایدار در دیواره و سقف سازه وجود داشته باشد. به این منظور تحلیل تئوری بلوک برای 7 راستا که این راستاها داری اختلاف ( 30 ) نسبت به راستای انتخابی توسط مهندس مشاور طرح هستند، انجام‌گرفته است. با توجه به حجم بلوک های ناپایدار تشکیل‌شده در هر راستا و همچنین در نظر گرفتن کاربری تونل، بهینه ترین راستا برای تونل انحراف آب سد پیر تقی از نقطه نظر تشکیل بلوک های ناپایدار راستایN35 پیشنهاد شده است. تحلیل احتمالاتی منجر به درک بهتری از پایداری می شود و اطلاعات کامل تری در رابطه با پایداری حفاری ها ارائه می کند. برای تحلیل احتمالاتی پایداری بلوک از نرم افزارCrystall ball که یک نرم افزار آماری بر پایه روش مونت‌کارلو است، استفاده می شود. تحلیل احتمالاتی ضریب ایمنی بلوک ها با نتایج روش تئوری بلوک مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد علی رغم اینکه روش تئوری بلوک اشاره به پایداری بلوک های سنگی دارد اما نتایج روش احتمالاتی گسیختگی بلوک ها را با احتمال خاص نشان می دهد. در نهایت تحلیل ساختاری بلوک با نرم افزارUNWEDGE بر روی مسیر بهینه پیشنهادی انجام گرفته و بزرگترین گوه های ناپایدار شناسایی شدند. سپس برای پایدار سازی این گوه ها سیستم نگهداری طراحی شده است. نتایج نشان می دهد با اجرای شاتکریت با ضخامت 5cm در نیمه بالایی تونل و همچنین اجرای میل مهارهای مکانیکی با طول 6 متر و فاصله داری 1.2*1.2 در سقف تونل به صورت موضعی باعث پایداری گوه های ناپایدار تشکیل شده در سقف تونل، در این راستا می شود.