چکیده: تصفیه خانه های فاضلاب جزء زیرساخت های حیاتی هر منطقه و از ضروریات توسعه در ابعاد مختلف اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی محسوب می‌شوند. استخرهای ته نشینی اولیه یکی از ساده ترین، ارزان ترین، قدیمی ترین و ضروری ترین واحدهای فیزیکی تصفیه در یک تصفیه خانه فاضلاب به حساب می آیند. در حال حاضر طراحی این استخرها بر اساس منابع علمی موجود بر مبنای پارامترهای شناخته شده ای نظیر بار سطحی، زمان متوسط ماند هیدرولیکی و بار سرریز انجام می‌شود. مدلهای دینامیک سیالات محاسباتی(CFD) می‌توانند به عنوان یک ابزار قوی نحوه ته نشینی ذرات معلق در این استخرها و سناریوهای مختلف طراحی و بهره برداری آن را با دقت بالایی مدلسازی نموده و شناخت جامعی از عملکرد و کارآیی استخر را ارائه نمایند. در این پژوهش با ابزارهای CFD که در نرم افزار شناخته شده و پر کاربرد FLOW 3D وجود دارند به مدلسازی این استخرها با سناریورهای مختلف طراحی پرداخته شده است و رفتار و کارآیی استخر مورد ارزیابی قرار گرفته است. تحلیل نتایج نشان می دهد، با تغییر سرعت افقی جریان در استخر مستطیلی از 0/1 متر بر ثانیه به 0/3 متر بر ثانیه، علاوه بر افزایش نرخ بار سطحی از 57/6 متر بر روز به 172/8 متر بر روز، زمان ماند آن از 2250 ثانیه به 750 ثانیه کاهش یافته و بازده استخر را در حذف ذرات معلق از 30 درصد به 4 درصد کاهش می دهد. در شرایطی که مجرای ورودی و خروجی استخر به صورت قطری و رو در روی هم قرار گیرند، با نرخ بار سطحی 57/6 متر بر روز و زمان ماند 2250 ثانیه، بازده استخر در حذف ذرات معلق 40 درصد می باشد. افزایش طول استخر تأثیر قابل توجهی بر کارایی استخر دارد، بطوریکه با افزایش طول استخر به ترتیب معادل 20،15 و 40متر، نرخ بار سطحی به ترتیب 57/6-43/2-21/6 متر بر روز و زمان ماند 3000،2250 و 6000 ثانیه و در نهایت بازده استخر به55،40 و 65 درصد افزایش می یابد. همچنین با افزایش عمق استخر از 1/5 متر به 3 متر، نرخ بار سطحی معادل 57/6 ثابت بوده و زمان ماند از 2250 ثانیه به 4500 ثانیه افزایش داشته و بازده استخر نیز از 40 درصد به 50 درصد افزایش می یابد. افزایش تعداد خروجی منجر به افزایش قابل ملاحظه راندمان حذف ذرات معلق می‌شود، بطوریکه در شرایطی که استخر دارای یک ورودی و دو خروجی باشد با همان نرخ بار سطحی و زمان ماند، بازده استخر به 60 درصد افزایش می یابد.