چکیده: تنش شوری به عنوان یکی از بحرانی‌ترین و فراگیرترین تنش های غیرزنده جهان، بالغ بر 20 درصد از کل زمین های زراعی زیرکشت جهان را تحت تأثیر قرار داده است. سروتونین و دوپامین به دلیل ویژگی های منحصر به فردشان به عنوان دو آنتی اکسیدان مهم، باعث بهبود تحمل گیاهان در برابر عوامل تنش زای محیطی می شوند. این پژوهش، با هدف ارزیابی تأثیر غلظت‌های متفاوت سروتونین (0، 50 و 100 میکرومولار) و دوپامین (0، 100 و 200 میکرومولار) بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و محتوای دایوسجنین در شنبلیله تحت تنش شوری 200 میلی‌مولار انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که، تنش شوری به صورت معنی داری منجر به کاهش محتوای رنگدانه ها و اکسین و افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، آسیب پذیری دیواره سلول، محتوای پراکسید هیدروژن و نیتریک اکسید، پرولین، فلاونوئید، فنول و محتوای دایوسجنین شد. کاربرد 200 میکرومولار دوپامین و 100 میکرومولار سروتونین تحت تنش شوری منجر به افزایش 94، 270، 182، 145، 162، 127، 123، 195، 278، 183 و 270 درصدی فعالیت سوپراکسیددیسموتاز، پلی فنول اکسیداز، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز، محتوای فنول، فلاونوئید، قند محلول، پرولین و محتوای پتاسیم نسبت به عدم کاربرد این دو محرک شد. کاربرد 100 میکرومولار سروتونین تحت تنش شوری محتوای نیتریک اکسید، کلر و سدیم را به ترتیب به میزان 35، 43 و 63 درصد نسبت به عدم کاربرد سروتونین کاهش داد. همچنین، کاربرد 200 میکرومولار دوپامین در گیاهان تحت تنش شوری به ترتیب منجر به کاهش 40، 46 و 45 درصدی در محتوای کلر، سدیم و محتوای نیتریک اکسید شد. بالاترین میزان بیان ژن‌های SMT،CAS ،SSR و SQS به ترتیب 24، 33/18، 20 و 19 (بیان نسبی) در شرایط تنش شوری و کاربرد 100 میکرومولار سروتونین و 200 میکرومولار دوپامین ثبت (نسبت به عدم کاربرد این دو محرک و عدم وجود تنش شوری) شد. همچنین، کاربرد جداگانه 200 میکرومولار دوپامین و یا 100 میکرومولار تحت تنش شوری به ترتیب منجر به افزایش 170 و 111 درصدی محتوای دایوسجنین نسبت به عدم کاربرد دوپامین و یا سروتونین شد. یافته های این تحقیق تائید کرد که، کاربرد خارجی این دو محرک به صورت هم افزا برای تعدیل فتوسنتز، بیوسنتز محافظ کننده های اسمزی، سیستم‌ دفاع آنتی‌اکسیدانی آنزیمی و غیرآنزیمی، متابولیت های ثانویه، پاسخ های هورمونی و حفظ تعادل گونه‌های اکسیژن فعال عمل می‌کنند، تا اثرات نامطلوب تنش شوری در شنبلیله کاهش یابد.