چکیده: عامل توپوگرافی یکی از فاکتورهای‌ اساسی در تشکیل خاک محسوب می‌شود که تأثیر قابل توجهی بر روی مشخصات خاک‌های هر منطقه دارد. پژوهش حاضر در منطقه کالپوش شاهرود با هدف بررسی تأثیر موقعیت و جهت شیب بر برخی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و پایداری ساختمان خاک انجام شد. برای این منظور، نمونه‌برداری در دو جهت شیب رو به شمال و رو به جنوب و پنج موقعیت شیب شامل قله، شانه، پشت، پا و پنجه شیب، از عمق 0-30 سانتی متری با 3 تکرار به تعداد 30 نمونه خاک انجام گرفت. برخی ویژگی‌های مهم فیزیکی و شیمیایی خاک شامل واکنش خاک (pH)، هدایت الکتریکی (EC)، ماده آلی (OM)، فسفر قابل دسترس، کربنات کلسیم (CaCO3)، بافت خاک، میزان رس قابل پراکنش (DC)، جرم مخصوص ظاهری و حقیقی، تخلخل، میانگین وزنی و هندسی قطر خاکدانه و توزیع ماده آلی و فسفر در خاکدانه‌هایی با اندازه مختلف به دو روش الک تر و خشک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که به دلیل سرمای زودرس و برف‌گیر بودن اراضی واقع در شیب شمالی در منطقه کالپوش، مقادیر مواد آلی خاک (2/23 درصد) و شاخص پایداری ساختمان خاک (1/98 میلی متر) در مقایسه با شیب جنوبی کمتر است. مقایسه مقادیر مواد آلی در خاک‌های واقع بر موقعیت‌های مختلف شیب نشان از وجود حدأکثر این شاخص در پشت شیب داشت (4/79 درصد)، که ناشی از تراکم نسبتاً خوب پوشش گیاهی در این بخش به دلیل ملایم بودن شیب است. بررسی توزیع ماده آلی و فسفر در خاکدانه‌هایی با اندازه مختلف به روش الک تر و خشک گویای آن بود که بیشترین مقادیر این دو پارامتر در روش الک تر در خاکدانه‌های ریزتر و در روش الک خشک در خاکدانه‌های درشت‌تر وجود دارد.