چکیده: سازند فجن به سن پالئوسن در برش مجن در شمال غرب شاهرود در استان سمنان مورد مطالعه قرار گرفته است. این سازند مجموعه ای از سنگ های سیلیسی آواری شامل شیل، ماسه سنگ و کنگلومرا است که در این توالی 977 متر ضخامت دارد و به دو بخش پایینی و بالایی تفکیک شده است. سازند فجن در این برش از 16 واحد سنگ چینه ای تشکیل شده است که در بخش پایینی عمدتاً شامل شیل و ماسه سنگ و در بخش بالایی عمدتاً شامل شیل و کنگلومرا می باشد. با توجه به مطالعات رخساره ای، 10 رخساره سنگی شامل رخساره های دانه درشت (Gcm, Gmm, Gh)، دانه متوسط (Sh, Sm, Sp, St, Sl, Se) و دانه ریز (Fm) شناسایی گردید. بر این اساس عناصر ساختاری GB, CH, SB, FF, CS تشخیص داده شده است که در بخش پایینی مربوط به محیط رودخانه ای مئاندری و در بخش بالایی مربوط به محیط رودخانه ای بریده بریده است. پتروگرافی مقاطع نازک و نتایج آنالیز مدال، نمونه های ماسه سنگی را لیتارنایت از نوع کالک لیتایت (23 نمونه)، فلدسپاتیک لیتارنایت (5 نمونه) و لیتیک آرکوز (1 نمونه) نشان می دهد. مطالعات دیاژنزی در پتروفاسیس های مختلف ماسه سنگی فرآیندهای متنوعی از جمله دگرسانی فلدسپات، تماس های طولی و نقطه ای، انواع سیمان اکسید آهن، سیمان کلسیتی (اسپاری شفاف، هم بعد، پویکیلوتوپیک، میکریتی و دولومیتی)، سیمان رورشدی سیلیسی و فلدسپاتی، شکستگی و پرشدگی دانه ها توسط سیمان کلسیتی را نشان می دهد. بر اساس مطالعات پتروگرافی، با توجه به نبود بلوغ بافتی و کانی شناسی، نهشته های سازند فجن حمل شدگی قابل توجهی را نشان نمی دهند. با توجه به وجود خرده سنگ های کربناته فراوان با اندازه درشت و مقدار قابل توجه دانه های کوارتز زاویه دار و بدون سیمان رورشدی می توان سیکل اول رسوبی و حمل و نقل کوتاه را برای این رسوبات پیشنهاد کرد. همچنین وجود کوارتزهایی که دارای سیمان رورشدی سایش یافته هستند نیز می تواند نشان دهنده منشأ چرخه مجدد رسوبی برای آواری های موجود در این سازند باشد. این مطالعات هوازدگی شیمیایی متوسط و شرایط آب و هوایی نیمه مرطوب در ناحیه منشأ را برای رسوبات سازند فجن پیشنهاد می دهد. مطالعات ژئوشیمیایی همچنین نابالغ بودن رسوبات را تأیید و جایگاه تکتونیکی تصادمی را برای نمونه های مورد مطالعه نشان می دهد.