چکیده: این پژوهش با هدف ارزیابی آلودگی فلزی خاک‌های سطحی اطراف کارخانه سیمان آبیک، واقع در استان البرز صورت گرفته است. به این منظور 20 نمونه خاک سطحی (عمق 0 تا 15 سانتی متری) به طور تصادفی از منطقه مورد مطالعه جمع آوری گردید. همچنین یک نمونه در خلاف جهت باد منطقه و با فاصله بیشتر از کارخانه به عنوان نمونه شاهد برداشت شد. مهم‌ترین ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک (شامل بافت، درصد ماده آلی و pH)، غلظت عناصر بالقوّه سمّی، کلسیم و منیزیم نمونه ها اندازه‌گیری شد. داده های بدست آمده با مقادیر استاندارد جهانی مقایسه شده و شاخص های ژئوشیمیایی (شاخص زمین‌انباشت، ضریب غنی‌شدگی، ضریب آلودگی، درجه آلودگی، شاخص بار آلودگی و شاخص خطر بالقوّه بوم‌شناختی) محاسبه شد. همچنین این داده ها با استفاده از روش های آماری (تحلیل همبستگی، تحلیل خوشه ای و تحلیل مؤلفه اصلی) تجزیه و تحلیل شدند و در انتها آلودگی خاک منطقه پهنه‌بندی گردید. نتایج بدست آمده نشان دهنده بالاتر بودن میانگین غلظت کل عناصر آرسنیک (15/45 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، کادمیم (0/95 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، کبالت (15/8میلی‌گرم بر کیلوگرم)، سرب (32/5 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، روی (79/5 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، کلسیم (128325 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و منیزیم (19840 میلی‌گرم بر کیلوگرم) نسبت به غلظت آنها در نمونه شاهد بوده؛ در حالی که میانگین غلظت کل مس (29/25 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و نیکل (41/95 میلی‌گرم بر کیلوگرم) در حد غلظت این عناصر در نمونه شاهد و غلظت کروم 54/8 میلی‌گرم بر کیلوگرم) پایین-تر از آن است. همچنین pH نمونه های خاک مورد مطالعه در محدوده نسبتاً قلیایی تا قلیایی خیلی زیاد (8 تا 8/87) قرار گرفته و نسبت به نمونه شاهد، بالاتر است. نتایج حاصل از محاسبه شاخص‌های ژئوشیمیایی و ترسیم نقشه پهنه‌بندی آلودگی منطقه مشخص کرد که نمونه های خاک منطقه مورد مطالعه به ویژه نمونه‌های برداشت شده دارای آلودگی فلزی هستند. بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل های آماری مشخص شد که در خاک‌های منطقه مورد مطالعه، عناصر کادمیم، آرسنیک، سرب، روی، کبالت، کلسیم و منیزیم به طور عمده از منابع انسان‌زاد (فعالیت کارخانه سیمان) منشأ گرفته اند؛ در حالی که نیکل، کروم و مس منشأ زمین زاد دارند. به طور کلی فعالیت کارخانه سیمان آبیک، منبع احتمالی آلودگی فلزی خاک‌های منطقه مورد مطالعه است.