چکیده: کاربرد سبز چارچوب‌های فلز-آلی غنی از نیتروژن (N-rich MOF) و کامپوزیت‌های مغناطیسی آنها در واکنش آزا-مایکل به عنوان کاتالیزگر و جذب انتخابی رنگ کاتیونی (متیلن بلو) در محیط آبی مورد بررسی قرار گرفت. روش سنتز دو نوع N-rich MOF آنیونی ([ZnBT(H2O)2]n(ZnBT)، [CuBT(H2O)2]n(CuBT)) از لیگاند ۵،′۵-بیس تترازول (H2BT) برای افزایش بازده و کاهش مصرف انرژی با روش هیدروترمال در مدت ۲۴ ساعت با نسبت (لیگاند ۳: نمک فلز ۳: حلال ۱) بهینه شد. برای افزایش کاربرد و سهولت در جداسازی، نانو ذرات مگنتیت محصور شده در پلی وینیل پیرولیدون (Fe3O4@PVP) با امواج فراصوت و روش هیدروترمال بر روی سطح MOFهای پرنیتروژن تثبیت شد (Fe3O4@PVP@ZnBT، Fe3O4@PVP@CuBT). برای شناسایی مواد سنتز شده از آنالیزهای مختلفی از جمله FT-IR، 1HNMR، 13CNMR، XRD، TEM، SEM، EDX & mapping، BET-BJH، Zeta ،DLS، VSM و ICP استفاده شد. خصلت کاتالیزگری و گزینش پذیری جذب در MOFها و کامپوزیت‌های مغناطیسی آنیونی آنها در واکنش آزا-مایکل با آمین‌های مختلف و در حذف رنگزای کاتیونی و آنیونی بررسی شد. Fe3O4@PVP@CuBT (۳ درصد وزنی) به عنوان کاتالیزگر اسید لوئیس قوی و قابل بازیافت در شرایط ملایم، بالاترین درصد تبدیل (94%) را در واکنش ۲-وینیل پیریدین با آنیلین نشان داد. ZnBT در مدت زمان ۱۰ دقیقه، بالاترین درصد جذب متیلن بلو (20mg/L) در محلول آبی را نسبت به سایر جاذب‌ها نشان داد (98.27%). خصلت گزینش‌پذیری در ZnBT با مقادیر (0.003، 0.005، 0.007، 0.009g) از جاذب منتخب در دو رنگزای کاتیونی (متیلن بلو (MB)، رودامین بی (RhB)) و رنگزای آنیونی (متیل اورنج (MO)) با غلظت (20mg/L) در مدت زمان ۱۲ دقیقه (دمای اتاق، pH طبیعی) بررسی شد. حذف MB، MO و RhB به ترتیب 98%، 4% و 2% بدست آمد. ZnBT ظرفیت جذب بالایی از MB (458mg/g) در مقایسه با رنگزای کاتیونی بزرگتر (RhB) و رنگزای آنیونی (MO) نشان داد. داده‌های سینتیک و ایزوترم حذف MB توسط MOF آنیونی از سینتیک‌ شبه مرتبه دوم (R2=0.999) و ایزوترم لانگمویر (R2=0.861) تبعیت می‌کند.