چکیده: هدف از این مطالعه مقایسه تأثیر تمرین ترکیبی همراه با مصرف مکمل زعفران بر افسردگی، کیفیت خواب و هورمون تیروئید در زنان جوان افسرده می‌باشد. متغیرهای مورد بررسی در این تحقیق شامل پروتکل تمرینات ترکیبی و مصرف مکمل زعفران به عنوان متغیر مستقل و افسردگی، کیفیت خواب و شاخص‌های هورمونی تیروئید (TSH، T3 و T4) به عنوان متغیرهای وابسته است. این تحقیق از نوع نیمه‌تجربی با طراحی پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه کنترل به‌صورت تصادفی اجرا شده و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها میدانی و آزمایشگاهی و برحسب هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. نمونه آماری شامل 45 زن افسرده در بازه سنی 18 تا 35 سال ساکن شهر شاهرود بود که به‌صورت هدفمند و بر اساس معیارهای ورود و خروج انتخاب و سپس به‌صورت تصادفی ساده در سه گروه تقسیم شدند: گروه تمرین ترکیبی همراه با مصرف مکمل زعفران، گروه تمرین ترکیبی همراه با دارونما و گروه کنترل. برای کسب رضایت آگاهانه، کلیه آزمودنی‌ها یک هفته قبل از آزمون در جلسه معارفه حضور یافتند. شاخص‌های پیکربندی، پرسشنامه افسردگی همیلتون، پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ و آزمایش‌های تیروئیدی (TSH، T3 و T4) با روش‌ها و وسایلی که در فصل سوم توضیح داده شده بود، در روزهای پیش‌آزمون اندازه‌گیری شدند. پس از آن، گروه‌های مداخله به اجرای پروتکل تمرینی 8 هفته‌ای (سه جلسه در هفته) پرداختند و در این میان گروه مداخله روزانه 30 میلی‌گرم کپسول سافرون دورالایف دریافت کردند؛ در حالی که گروه تمرین ترکیبی همراه با دارونما، کپسول حاوی ماده‌ای هم‌شکل مصرف نمودند. پس از پایان دوره مداخله، مجدداً شاخص‌های پیکربندی، پرسشنامه‌ها و آزمایش‌های تیروئیدی انجام شد و داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از آزمون‌های آماری شاپیرو-ویلک، آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخه 26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق نشان داد که هر دو مداخله تمرین ترکیبی همراه با مصرف مکمل زعفران و تمرین ترکیبی همراه با دارونما تأثیر معناداری در کاهش افسردگی، بهبود کیفیت خواب و تعدیل شاخص‌های هورمونی تیروئیدی نسبت به گروه کنترل داشته‌اند. نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی همچنین نشان داد که از نظر کاهش افسردگی و بهبود کیفیت خواب تفاوت معناداری بین گروه‌های تمرین ترکیبی+دارونما و تمرین ترکیبی+زعفران وجود ندارد؛ به عنوان مثال، اختلاف میانگین کاهش افسردگی در گروه تمرین ترکیبی+دارونما با گروه کنترل برابر با 8.408- و در گروه تمرین ترکیبی+زعفران برابر با 7.923- گزارش شده است. همچنین در متغیرهای تیروئیدی مانند TSH، T3 و T4 نیز هر دو مداخله نسبت به گروه کنترل تغییرات معناداری داشته‌اند در حالی که تفاوت قابل‌توجهی بین دو گروه مداخله مشاهده نشد. این نتایج نشان می‌دهد که مداخلات تمرین ترکیبی، چه با مصرف مکمل زعفران و چه با دارونما، تأثیر مثبتی بر کاهش افسردگی، بهبود کیفیت خواب و تعدیل شاخص‌های هورمونی در زنان جوان افسرده دارد و اثربخشی این دو نوع مداخله مشابه است. از این رو، توصیه می‌شود که این نوع مداخلات ترکیبی در برنامه‌های درمانی و توانبخشی برای افراد مبتلا به افسردگی و مشکلات خواب مورد استفاده قرار گیرد.