چکیده: زمینه و اهداف: دیابت نوع II یکی از شایع‌ترین بیماری‌های متابولیک است و کاهش وزن برای کنترل پیشرفت بیماری به افراد دیابتی نوع II توصیه می‌شود. علی‌رغم استفاده از روش‌های درمانی مختلف برای کنترل و پیشگیری از چاقی و بیماری دیابت نوع II ، اصلاح عوامل زمینه‌ساز از جمله فعالیت بدنی منظم و دریافت رژیم غذایی استاندارد به‌عنوان مهم‌ترین مداخله درمانی برای چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن شناخته می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند ممکن است تأثیرات متابولیک فعالیت ورزشی وابسته به ‌شدت و یا کل انرژی مصرفی حین ورزش باشد؛ بنابراین، مطالعه حاضر به‌ منظور مقایسه اثر دو شیوه تمرین تداومی با شدت متوسط و تناوبی با شدت بالا به همراه رژیم غذایی با محدودیت کالری بر کنترل گلایسمی در افراد دیابتی نوع II انجام شد. مواد و روش ها: تحقیق حاضر به‌صورت کارآزمایی بالینی تصادفی شده با 42 نفر آزمودنی دیابتی نوع II اضافه وزن یا چاق انجام شد که افراد به صورت تصادفی در 3 گروه تمرین تداومی، تمرین تناوبی و کنترل قرار گرفتند. تمرین تداومی (با شدت 55%-65% ضربان قلب ذخیره) و تناوبی (یک دقیقه فعالیت با شدت 85% تا 90% ضربان قلب ذخیره و یک دقیقه استراحت فعال با شدت معادل 45-40 درصد ضربان قلب ذخیره) 3 روز در هفته و با کالری مصرفی یکسان به مدت 12 هفته انجام شد. در طول دوره آزمودنی‌ها رژیم غذایی با 20% کسر کالری دریافت کردند. قبل و 48 ساعت پس از آخرین جلسه تمرین، اندازه‌گیری‌ها شامل ترکیب بدن، متابولیسم استراحتی به روش کالریمتری غیرمستقیم و نمونه‌گیری خونی جهت سنجش شاخص‌های بیوشیمیایی انجام شد. داده‌های تحقیق با استفاده از آزمون تحلیل‌ واریانس یک‌طرفه و توکی در سطح معناداری 05/0 > p تحلیل شد. یافته‌ها: تحلیل داده ها نشان داد هر دو شیوه تمرین تداومی با شدت متوسط و تناوبی با شدت بالا باعث کاهش قند خون ناشتا، هموگلوبین گلیکوزیله، قند خون دوساعته، مقاومت به انسولین، درصد چربی کل بدن، شاخص توده بدن و وزن بدن شد (05/0 > p) اما تأثیر معنی‌داری بر انسولین در مقایسه با گروه کنترل نداشت (05/0 > p). بین دو شیوه تمرین نیز تفاوت معنادار از لحاظ تأثیرگذاری بر متغیرهای تحقیق مشاهده نشد (05/0 > p). نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیر مشابه دو شیوه تمرینی بر روی شاخص‌های مرتبط با قندخون و ترکیب بدن به‌نظر می‌رسد، در افراد دیابتی غیرفعال و چاق، سازگاری‌های متابولیک و تغییر وزن ناشی از تمرین ورزشی وابسته با انرژی مصرفی فعالیت است تا شدت فعالیت.