چکیده: اقتصاد کشورهای نفت خیز، اغلب در گرو افزایش نرخ بهره برداری و تولید نفت خام می باشد. از این رو تلاش محققین و مهندسین بر حذف وقفه های موجود و همچنین سرعت بخشیدن به این مهم می باشد. از جمله عوامل مؤثر در ایجاد تأخیر در فرایند تولید می توان به توقف های حین حفاری ناشی از ناپایداری دیواره چاه اشاره نمود. لذا شناخت پارامترهای ژئومکانیکی مخزن و بررسی نقش هر یک در ایجاد ناپایداری ضروری به نظر می رسد. ناپایداری در چاه به دو دسته ناپایداری های حین حفاری و ناپایداری حین تولید تقسیم بندی می گردد. عوامل مؤثر بر ناپایداری چاه را بطور کل می توان به دو دسته عوامل قابل‌کنترل و غیرقابل‌کنترل تقسیم‌بندی نمود. پارامترهای عملیاتی را می توان به نوعی از جمله عوامل قابل‌کنترل در وقوع ناپایداری معرفی نمود. در نقطه مقابل، شرایط تکتونیکی، وضعیت توزیع تنش و پارامترهای فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی سنگ را می توان جز عوامل غیرقابل‌کنترل دسته بندی نمود. این در حالی است که با شناخت صحیح و درک مناسب از شرایط ژئومکانیکی منطقه مورد مطالعه می توان احتمال وقوع ناپایداری را کاهش داد. در این پژوهش ضمن بررسی عوامل مکانیکی مؤثر بر ناپایداری حین حفاری و عوامل کنترل کننده آن در مطالعات سایر محققین، ابتدا به معرفی مدل ژئومکانیکی یک بعدی به عنوان راهکاری برای پیش بینی پنجره ایمن گل حفاری پرداخته می شود. سپس با بکارگیری روش های مدل سازی عددی و مقایسه نتایج به‌دست‌آمده با شواهد موجود، به ارزیابی مدل های رفتاری موجود اشاره می گردد. نتایج به دست آمده از مطالعات در این پژوهش نشان می دهد در نظر گرفتن مقادیر تنش اصلی میانی در تحلیل پایداری چاه پاسخ واقع بینانه ای در تعیین پنجره ایمن گل حفاری به همراه دارد. درنهایت نیز به مطالعه پارامتری و تحلیل حساسیت ناپایداری های دیواره چاه نسبت به عوامل مکانیکی سنگ پرداخته خواهد شد. نتایج حاصل از این مطالعات نشان می دهد مدول ارتجاعی، فشار منفذی و فشار گل حفاری به ترتیب بیش ترین تأثیر را در کنترل پایداری دارند. از سوی دیگر، تأثیر عواملی همچون زاویه اصطکاک داخلی و چسبندگی بر هندسه شکستگی دیواره چاه قابل چشم پوشی نیست.