چکیده: پدیده تصاعد آنی گاز زغال یک اتفاق خطرناک در معادن زغال‌سنگ به‌ویژه در روش جبهه‌کار طولانی است. یکی از اهداف پیش‌بینی گاز متان کاهش این پدیده بسیار خطرناک است که گاهی اوقات پیشروی تونل‌ها معادن زغال‌سنگ را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. با افزایش عمق معدنکاری میزان گاز خیزی لایه زغال‌سنگ افزایش می‌یابد. نتایج نشان می‌دهد عواملی نظیر فشار گاز، نفوذپذیری پایین، عوامل زمین‌شناسی و عدم گاز‎کشی گاز متان بر این پدیده تأثیرگذار است. فروپاشی ناگهانی زغال‎سنگ و پرتاب لایه زغال بدون تعمد اولیه و همراه با انتشار بسیار زیاد گاز را تصاعد آنی گاز گویند. در این پدیده طی مدت‌زمان کوتاهی مقدار بسیار زیادی گاز از لایه‎ها یا سنگ درون‌گیر زغال‌سنگ خارج و ضمن آن حجم وسیعی از زغال یا سنگ به بیرون پرتاب می‎شود. در حال حاضر اکثر عملیات معدنی در معادن زغال‌سنگ در زون گازدار صورت می‌گیرد. در آینده نیز با گسترش و توسعه معادن و عمیق‎تر شدن آن مسلماً مسائل و مشکلات ناشی از گازها در معادن زغال‌سنگ افزایش می‌یابد. درعین‌حال باید نهایت تلاش به عمل آید تا با استفاده از دانش و فنّاوری نوین و سایر امکانات موجود خطرات را به حداقل رسانید. در این رساله بعد از شناسایی دسته عوامل مؤثر بر پدیده تصاعد آنی گاز در لایه‌های زغال‌سنگ و بررسی اندرکنش آن‌ها با یکدیگر با استفاده از یک دستگاه آزمایشگاهی جدید ساخته‌شده، به بررسی پدیده تصاعد آنی گاز زغال در معادن زغال‌سنگ پرداخته‌شده است. به‌منظور افزایش ایمنی و جلوگیری از خسارات جانی و مالی بایستی اقدامات کنترلی صورت گیرد. برای بررسی پدیده تصاعد آنی دو لایه K10 و K21 معدن تزره مورد مطالعه قرارگرفته است. نتایج نشان داد در هنگام تصاعد آنی سیستم با افزایش درجه حرارت مواجه است. همچنین به دلیل تفاوت در خصوصیات این دولایه رفتار متفاوتی در هنگام تصاعد آنی دیده ‌شده است. همچنین در آزمایش گاز زدائی با کاهش فشار ناشی از مکش به میزان 20 درصد فشار داخل مخزن از وقوع پدیده تصاعد آمی گاز زغال جلوگیری شده است.