چکیده: ورود عناصر آلاینده فلزی در پی نشت ترکیبات نفتی به محیط زیست طی عملیات استخراج، انتقال و پالایش نفت خام در کشورهای نفت‌خیز همواره یکی از نگرانی‌های جدی متخصصین بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی احتمال آلودگی خاک و محصول برنج رشدیافته در بخشی از اراضی منطقه میانکوه، واقع در استان چهارمحال و بختیاری به سرب و کادمیوم در پی نشت نفت خام به خاک از لوله‌های انتقال نفت انجام شد. برای این منظور، تعداد 30 نمونه خاک و 30 نمونه گیاه برنج متناظر برداشت شد و غلظت کل سرب و کادمیوم در خاک و و در ریشه و دانه برنج اندازه‌گیری شد. نتایج پژوهش گویای آن بود که میانگین غلظت کل هیدروکربن‌های نفتی در اراضی تحت کشت برنج در منطقه میانکوه برابر با 44/10 درصد وزن خاک بود که بی‌شک نشان از آلوده بود خاک‌های منطقه به ترکیبات نفتی دارد. هم‌چنین، میانگین غلظت کل سرب در خاک برابر با 83/57 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود و غلظت سرب در تعداد 9 نمونه از مجموع 30 نقطه مورد بررسی از حد آستانه آلایندگی خاک (75 میلی‌گرم بر کیلوگرم) فراتر رفت. به طریق مشابه، میانگین غلظت کل کادمیوم خاک برابر با 68/4 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود و در تعداد 16 نمونه از مجموع 30 نقطه مورد بررسی از حد آستانه آلایندگی خاک (5 میلی‌گرم بر کیلوگرم) فراتر رفت. غلظت هر دو عنصر سرب و کادمیوم در دانه 14 نمونه از مجموع 30 نمونه برنج برداشت‌شده از اراضی منطقه، از حد مجاز فراتر رفته و در نتیجه، محصول برنج مورد نظر را در کلاس آلوده قرار داد. با توجه به این نتایج به نظر می‌رسد اگر برای تعمیر و نوسازی خطوط لوله انتقال نفت در بالادست اراضی کشاورزی چاره‌ای جدی اندیشیده نشود، فاجعه زیست‌محیطی آلودگی کل خاک‌های منطقه با انواع عناصر سنگین در آینده‌ای نزدیک بسیار محتمل باشد.