چکیده: بسیاری از سیستم های اطراف ما، مستقیما و یا بطور انتزاعی، به کلاس سیستم های گسسته رخداد تعلق دارند. وجود فعالیت های موازی و عدم قطعیت ناشی از استقلال زمانی وقوع رخدادها در این سیستم ها، آنها را به سیستم هایی با پیچیدگی بالا تبدیل کرده است. این رساله، به مسئله تخصیص امن منابع در سیستم های گسسته رخداد می پردازد. در این سیستم ها، تخصیص امن منابع اشتراکی به فرآیندهای همروند بسیار اساسی است تا از بروز پدیده های نامطلوبی همچون بن بست، سرریز بافر یا صف و عدم بازگشت به حالت اولیه پیشگیری شود. به همین سبب، مدل های فرمال مانند شبکه های پتری برای کنترل و نظارت بر تخصیص منابع در این سیستم ها استفاده شده اند. این مدل ها علاوه بر قابلیت طراحی و شبیه سازی یک سیستم، امکان اعتبارسنجی آن را نیز فراهم می نمایند. سه معیار مهم در ارزیابی یک سیاست کنترل نظارتی شامل بهینگی رفتاری، بهینگی ساختاری و بهینگی محاسباتی هستند. تحقیقات بسیاری در جهت بهبود برخی و یا تمامی این سه معیار به انجام رسیده است. استفاده از رویکردهای زبانی، مبتنی بر گراف دسترسی، رویکردهای مبتنی بر سایفون و رویکردهای مبتنی بر شباهت از جمله راهکارهای ارائه یک الگوریتم کنترل نظارتی بوده اند. این الگوریتم ها در سیستم های بزرگ مقیاس با پیچیدگی زمانی و مکانی بالایی روبرو می شوند. استفاده از روش های کاهش سایفون های مورد کنترل، معرفی مفهوم حالت مافوق و مفهوم پوشش برداری از جمله کارهای انجام شده در زمینه مواجهه با این مشکل هستند. البته مسئله سرعت و حافظه همچنان از مسائل باز در حوزه کنترل نظارتی هستند. این رساله، با دو رویکرد مرتبط به هم، به ارائه کنترل نظارتی مبتنی بر شبکه های پتری در سیستم های بزرگ مقیاس می پردازد. در رویکرد اول، با استفاده از عملگرهای سنتز تعریف شده در شبکه های پتری به کاهش بار محاسباتی کنترل نظارتی بیشینه مجازیت خواهیم پرداخت. این روش منجر به محاسبات پیمانه ای کنترل نظارتی خواهد شد. همچنین استفاده از عملگر ادغام مکان ها منجر به کاهش تعداد سایفون های کنترل نشده مورد بررسی می شود. بعلاوه به اثبات حفظ ویژگی زنده بودن یک عملگر ادغام گذرها، در صورت برقراری شروط معین شده، می پردازیم. این نوع رویکرد مستقلا می تواند برای اثبات زنده بودن یک شبکه تحت یک عملگر سنتز نیز مورد توجه قرار گیرد. رویکرد دوم نیز با معرفی یک روش برنامه نویسی خطی، به حل مسئله کنترل نظارتی می-پردازد. در این روش استفاده از مفاهیم بردار تخصیص و حالات مافوق، منجر به داشتن یک سوپروایزر بیشینه مجازیت، با ساختار کمینه و هزینه محاسباتی پایین خواهد شد. نهایتا با استفاده از رویکرد دوم، در طراحی پیمانه ای یک کنترل نظارتی، به سوپروایزری خواهیم رسید که به بهبود سه معیار کنترل نظارتی می انجامد.