چکیده: چکیده تنش شوری یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است و اثرات زیان‌باری بر رشد و عملکرد گیاهان دارد. شنبلیله به دلیل ویژگی‌های دارویی و تغذیه‌ای خود اهمیت زیادی دارد و تحت تأثیر تنش شوری، رشد و عملکرد آن کاهش می‌یابد. دوپامین یک ترکیب آلی از خانواده کاتکولامین‌ها است که به‌عنوان یک الیسیتور، نقش مهمی در تنظیم پاسخ‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان به تنش‌های محیطی ایفا می‌کند. این پژوهش با هدف بررسی اثرات غلظت‌های مختلف دوپامین (0، 100 و 200 میکرو مولار) بر پاسخ‌های فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی شنبلیله در شرایط تنش شوری (0، 150 و 300 میلی‌مولار) انجام شد. شوری تأثیرات منفی متعددی بر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شنبلیله نشان داد. شوری باعث کاهش محتوای نسبی آب، رنگدانه‌های فتوسنتزی (کلروفیل و کاروتنوئید)، محتوای اکسین درونی و پتاسیم شد، درحالی‌که میزان نشت الکترولیت، مالون‌دی‌آلدئید، هیدروژن پراکساید، نیتریک اکسید، سدیم، کلر و نسبت سدیم به پتاسیم افزایش یافت. نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد دوپامین اثرات مخرب شوری را به‌طور قابل‌توجهی تعدیل می کند. دوپامین منجر به افزایش محتوای نسبی آب، رنگدانه‌های فتوسنتزی، پروتئین کل، فلاونوئید، فنول و پتاسیم شد. همچنین، محتوای آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی (کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز و گایاکول پراکسیداز) و آبسیزیک اسید تحت تاثیر تنش شوری و کاربرد دوپامین افزایش یافت. بررسی بیان ژن‌ها نشان داد که شوری بیان اغلب ژن‌ها به‌جز ژن C7 را افزایش داد. همچنین، کاربرد دوپامین تا غلظت 200 میکرومولار باعث افزایش بیان تمامی ژن‌ها و محتوای دایوسجنین درونی شد. در مجموع، این پژوهش نشان داد که شوری تأثیرات منفی بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شنبلیله دارد، اما کاربرد دوپامین، به‌ویژه در غلظت 200 میکرو مولار، می‌تواند به‌عنوان یک محرک مؤثر در کاهش این اثرات و بهبود تحمل گیاه به شوری در نظر گرفته شود. این مطالعه تأکید می‌کند که دوپامین با تنظیم مکانیسم‌های دفاعی و بهبود ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی، می‌تواند به‌عنوان راه کاری پایدار برای مدیریت تنش شوری در سیستم‌های کشاورزی عمل نماید.