چکیده: شبکه‌های حسگر بی‌سیم یکی از فناوری‌های کاربردی و جذاب است که در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه محققان قرارگرفته است. با توجه به این‌که این شبکه‌ها معمولاً در مکان‌های دور و فاقد حفاظت و یا اغلب در شرایط عملیاتی خصمانه به کار گرفته می‌شوند، برای تهاجم و حملات امنیتی بسیار مستعد هستند که این امر با توجه به منابع محدود آن‌ها باعث کاهش شدید عملکرد و کارائی آن‌ها می‌گردد. بنابراین تأمین امنیت در شبکه‌های حسگر در برابر حملات مختلف به یک موضوع مهم مبدل شده و عملاً به‌عنوان یکی از پارامترهای اساسی کیفیت سرویس در آن‌ها مطرح است، به‌ویژه اگر این شبکه‌ها در فرآیندهای بحرانی نیز دخیل باشند. بسیاری از راه‌حل‌های امنیتی برای شبکه های حسگر بی سیم برای حملات خاص، طراحی‌شده‌اند و نمی‌توانند اغلب حملات امنیتی را دفع نمایند. سیستم تشخیص نفوذ یکی از شیوه‌های تدافعی در برابر حملات است که در حقیقت بعد از سیستم‌های پیشگیری از نفوذ، به‌عنوان دومین خط دفاعی در برابر مهاجمان بوده و وظیفه آن شناسایی و گزارش حملات است. یکی از مزایای سیستم‌های تشخیص نفوذ در مقابل روش‌های امنیتی دیگر، پوشش طیف وسیعی از حملات در شبکه‌های حسگر بی سیم است. محققان سیستم‌های تشخیص نفوذ مختلفی را برای شبکه‌های حسگر بی سیم ارائه کردند، اما با توجه به محدودیت‌های موجود در شبکه‌های حسگر بی سیم، طراحی یک سیستم تشخیص نفوذ مؤثر و کارآ که قابل‌استفاده در آن‌ها باشد هنوز یک چالش بزرگ است. ما قصد داریم با بررسی انواع روش‌های ارائه‌شده، یک معماری کارآ برای سیستم‌های تشخیص نفوذ بر روی شبکه‌های حسگر بی سیم ارائه نماییم. منظور ما از معماری کارآ، بهبود در مصرف و اتلاف انرژی گره‌های شبکه حسگر به‌عنوان اصلی‌ترین پارامتر و همچنین ارتقاء دقت تشخیص حملات است. ایده اصلی معماری پیشنهادی، توجه به سطح اهمیت گره و حساسیت آن در شبکه است و بر این اساس از الگوریتم‌های تشخیص نفوذ مؤثری در سطوح مختلف استفاده خواهیم کرد. هدف ما در این معماری پوشش حملات لایه شبکه است که رایج‌ترین حملات در شبکه‌های حسگر هستند. به جهت اعتبارسنجی مناسب و مطلوب، با انجام شبیه‌سازی معماری پیشنهادی، تمامی معیارهای کارائی بر روی آن مورد ارزیابی قرارگرفته‌اند. نتایج به‌دست‌آمده از شبیه سازی ها نشان می‌دهد که معماری پیشنهادی به‌عنوان یک روش مؤثر و سبک برای شبکه های حسگر بی سیم مطرح است و با به‌کارگیری آن در شبکه های حسگر بی سیم، به خوبی می توان کارائی و عملکرد شبکه را در حد مطلوب حفظ نمود.